Endüstriyel mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarındaki işletmelerde meslek eğitimi uygulamalarının değerlendirilmesi (Bursa, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ ve Malatya illeri örneği)

Abstract

f * 1 W-' B. İME uygulamasının yürütülmesiyle ilgili koordinatör öğre1taeıf£ işletme sorumluları ve öğrencilerin görüşleri nelerdir? Yöreler itibariyle bu görüşler arasında farklılık var mıdır? C. İME uygulamasında işletme sorumluları ve koordinatör öğretmenler, okul-sanayi işbirliğinin sağlanmasında Kanunda belirtilen görev ve sorumlulukları yerine getirmekte midirler? Bu görev ve sorumluluk ların yerine getirilmesinde yöreler arasında farklılık var mıdır? D. Okul-sanayi işbirliğinde işletme sorumlusu, koordinatör öğretmen ve öğrencilerin karşılaştığı sorunlar nelerdir? Bu sorunlar açısından yöreler arasında farklılık var mıdır? E. Okul-sanayi işbirliğinde işletme sorumlusu, koordinatör öğretmen ve öğrencilerin İME uygulamasının yürütülmesine ilişkin önerileri nelerdir? Araştırmanın evrenim, Türkiye'deki endüstriyel mesleki ortaöğretim kurumları ve İME uygulamasına katılan işletmeler oluşturmaktadır. Bu evrenden örneklem, tabakalı (Stratified) örnekleme türüne göre seçilmiştir. Araştırmanın örneklemini, araştırma kapsamına alman il merkezlerindeki (Bursa, Malatya, Elazığ, Adıyaman ve Diyarbakır) koordinatör öğretmenler ve işletme sorumlularının tümü, İME uygulamasına katılan öğrencilerden ise sadece farklı işletmelere gönderilenler oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında anket tekniği ve tarama yöntemi kullanılmıştır. Bilgi toplamak amacıyla, konuyla ilgili ulaşılabilen kaynaklar, yasalar ve yönetmelikler, süreli yayınlar, araştırmalar ve raporlar taranmıştır. Anketin hasırlanmasında 3303 sayılı çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu ve ilgili Yönetmelikler esas alınmıştır. Elde edilen bilgiler ışığında ve araştırma amaçlarına uygun olarak kordinatör öğretmen anketi, işletme sorumlusu anketi ve öğrenci anketi olmak üzere üç farklı anket hazırlanmıştır. Bu grup lardan toplanan veriler frekans, yüzde, aritmetik ortalama, Ki Kare, varyans analizi teknikleri ile çözümlenerek değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır./4f /^N/ 202 I^ll^,^ ile Sümerbank Basma Sanayi arasında başlamış, kişisel ilişkilerle ge'îişiği£^^;* zaman içinde kurumsallaşarak ÖSANÖR, METEP, Yoğunlaştırılmış Eğitim adları altında çeşitli dönemlerde uygulanmıştır. Günümüzde uygulanan 3306 sayılı Kanunla getirilen `İşletmelerde Mesleki Eğitim` uygulaması bu konudaki en son ve en kapsamlı düzenlemedir. Kanun kapsamında 1995-1996 öğretim yılı itibariyle 79 ilde bulunan Meslek ve Çok Programlı Liselerdeki öğrencilerin yaklaşık yüzde 25*i (56-000) İME uygulamalarına katılmaktadır. 3306 sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu mesleki ve teknik eğitime reform niteliğinde önemli yenilikler getirmiştir. Ancak Kanunla getirilen İME uygulamasıyla, ökul-sanayi acısından oldukça önemli bir gelişme sağlanma sına rağmen uygulamada bir çok sorunla karşılaşılmaktadır. Bu nedenle, uygulamaların değerlendiıilmesi, aksayan yönlerin ortaya konulması gerekir. Böylece sistemin iyi işlemesi ve ileriye yönelik tedbirlerin alınması mümkün olacaktır. Bu bağlamda, 3306 sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu uyarınca,- gelişmişlik düzeyi farklı yörelerdeki öğrencilere yaptırılan İME uygulamaları arasındaki farklılıklar araştırmanın problemini oluşturmaktadır. Araştırmanın genel amacı, ülkemizde 3306 sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu çerçevesinde yürütülen `İşletmelerde Meslek Eğitimi` uygulaması konusunda gelişmişlik düzeyi farklı yörelerde (Gelişmiş Yöre: Bursa; II. Derecede Kalkınmada Öncelikli Yöre: Elazığ, Malatya; I. Derecede Kalkınmada Öncelikli Yöre: Adıyaman, Diyarbakır) farklılıkların olup olmadığını belirlemektir. Bu genel amaca ulaşabilmek için aşağıdaki alt amaçlar belirlenmiştir: Gelişmişlik düzeyi farklı yörelerdeki; A. Öğrencilerin beceri eğitimi için gönderildiği işletmelerin yapılarında (sektörel dağılımı, türü, büyüklüğü, eğitim merkezinin bulunması gibi) farklılık var mıdır?/4f /^N/ 202 I^ll^,^ ile Sümerbank Basma Sanayi arasında başlamış, kişisel ilişkilerle ge'îişiği£^^;* zaman içinde kurumsallaşarak ÖSANÖR, METEP, Yoğunlaştırılmış Eğitim adları altında çeşitli dönemlerde uygulanmıştır. Günümüzde uygulanan 3306 sayılı Kanunla getirilen `İşletmelerde Mesleki Eğitim` uygulaması bu konudaki en son ve en kapsamlı düzenlemedir. Kanun kapsamında 1995-1996 öğretim yılı itibariyle 79 ilde bulunan Meslek ve Çok Programlı Liselerdeki öğrencilerin yaklaşık yüzde 25*i (56-000) İME uygulamalarına katılmaktadır. 3306 sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu mesleki ve teknik eğitime reform niteliğinde önemli yenilikler getirmiştir. Ancak Kanunla getirilen İME uygulamasıyla, ökul-sanayi acısından oldukça önemli bir gelişme sağlanma sına rağmen uygulamada bir çok sorunla karşılaşılmaktadır. Bu nedenle, uygulamaların değerlendiıilmesi, aksayan yönlerin ortaya konulması gerekir. Böylece sistemin iyi işlemesi ve ileriye yönelik tedbirlerin alınması mümkün olacaktır. Bu bağlamda, 3306 sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu uyarınca,- gelişmişlik düzeyi farklı yörelerdeki öğrencilere yaptırılan İME uygulamaları arasındaki farklılıklar araştırmanın problemini oluşturmaktadır. Araştırmanın genel amacı, ülkemizde 3306 sayılı Çıraklık ve Meslek Eğitimi Kanunu çerçevesinde yürütülen `İşletmelerde Meslek Eğitimi` uygulaması konusunda gelişmişlik düzeyi farklı yörelerde (Gelişmiş Yöre: Bursa; II. Derecede Kalkınmada Öncelikli Yöre: Elazığ, Malatya; I. Derecede Kalkınmada Öncelikli Yöre: Adıyaman, Diyarbakır) farklılıkların olup olmadığını belirlemektir. Bu genel amaca ulaşabilmek için aşağıdaki alt amaçlar belirlenmiştir: Gelişmişlik düzeyi farklı yörelerdeki; A. Öğrencilerin beceri eğitimi için gönderildiği işletmelerin yapılarında (sektörel dağılımı, türü, büyüklüğü, eğitim merkezinin bulunması gibi) farklılık var mıdır?

SUMMARY This study was undertaken to obtain the views of the employers, faculty and students toward the cooperative education programs at three-year post-secondary technical and vocational institutes in Turkey. To survey the current status and practices of the existing program (Apprenticeship and Vocational Training Act: 330d) three questionnaires were forwarded to a sampling of the teacher-coordinators, employers and cooperative students. Frequencies and percentages are used in the analysis of results which axe obtained from 205 coordinator teachers, 350 employers and 956 cooperative students, and chi-square and a one-way analysis of variance are utilized for testing of significance. The major findings of this study are as follows:. There were differences of the organizational structure (type, number of staff, size etc.).. There were problems on the implementation of the Apprenticeship and Vocational Training Act: 3306.. A significant difference was found among different areas of development levels on the cooperative vocational education (COVE) experience,. There was no significant difference on the carrying out the duties and the responsibilities of employers among different areas of development levels.. There was no significant difference on ttte carrying out the duties and the responsibilities of teacher-coordinators, among different areas of development levels. The findings suggest a variety of recommendations for formal school-industry relationship and for conducting further research.