Demokratik kültürün edinilmesinde şehirleşmenin rolü: Elazığ örneği

Abstract

ÖZET t£ Doktora Tezi Demokratik Kültürün Edinilmesinde Şehirlileşmenin Rolü: Elazığ Örneği Mehtap YEŞİLORMAN Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı 1997, Sayfa: XI 1+249 Şehirlileşme ile demokratik değerlerin edinilmesi arasında ilişki arayan bu araştırma, göçmen-yerli ayırımı gözetmeksizin, şehir merkezinde oturanlar üzerinde yapılan karşılaştırmalı bir alan araştırmasıdır. Araştırmada Elazığ alan örneklemesi yoluyla şehir planını gösterir bir harita üzerinde üç ayrı bölgeye ayrılmıştır. Örneklemin temsil gücünü arttırmak amacıyla Çarşı Mahallesi birinci; Akpınar ikinci ve çoğunlukla Alevi vatandaşların yaşadığı bir gecekondu mahallesi olan Esentepe üçüncü bölgeyi temsil etmek üzere tesadüfi yolla örnek alınmıştır. Şehirlileşmenin demokratik kültürün benimsenmesine etkisini tespit etmek maksadıyla şehirlileşme ve demokratlaşma durumuna ilişkin değerlendirmeler karşılaştırılarak; örneklem grubunun hem şehirlileşme, hem de demokratik değerleri benimseme derecesinin orta seviyede olduğu tespit edilmiştir. Şehirlileşme ve aynı zamanda demokratlaşma derecesi nisbeten daha yüksek olan bölgenin Çarşı Mahallesi olduğu saptanmıştır. Şehirlileşme ve demokratlaşma dereceleri arasındaki bu denklik, tesadüfle açıklanamayacak kadar belirgindir. Eldeki sonuçlara dayanarak şehirlileşme-demokratlaşma ilişkisinin varolabileceği, ancak bu ilişkinin sınırlı ölçülerde bulunabileceğini söylemek mümkündür. Çünkü nisbeten merkeze uzak, sosyo-ekonomik düzeyi düşük bir gecekondu bölgesi olan Esentepe 'de yaygın siyasi düşüncenin ideolojik boyutunun güçlülüğü dolayısıyla demokratik değerlerin benimsenme seviyesi çok düşük düzeylerde değildir. ANAHTAR KELİMELER: Demokrasi, demokratlaşma, demokratik kültür, vatandaşlık, vatandaşlık kültürü, siyasi kültür, şehirleşme, şehirlileşme, modern hayat.

ABSTRACT PhD Thesis The Effect Of Being Urbanized On The Adoptation Of Democratic Culture: Elazığ Case Mehtap YEŞİLORMAN University Of Fırat Graduate School Of Social Sciences Department Of Sociology 1997, Page: XII+249 This research on the relationship between being urbanized and adopting democratic value is a comparative regional field work on city residents without discriminating emigrants and native people. In the study, Elazığ has been divided into three different regions on the map showing the city-plan through regional sampling. To increase the representation power of sampling, Çarşı District was sampled as the first region randomly, Akpinar as the second and Esentepe where Shiites live greatly and which is a shanty was sampled as the third region. It was found out that both the degree of being urbanized and the adoptation level of democratic values of the subjects is at medium level when the appreciations related to being urbanized and being democratic compared with the purpose of determining the effect of being urbanized on the adoptation of democratic culture. It was seen that the district whose degree of being urbanized and being democratic at the same time is the highest was Çarşı District. The balance between being urbanized and being democratic is too specific to be explained by chance. According to the obtained data, it is possible to say that there can be a relationship between being urbanized and being democratic, but that relationship is limited. The adoptation level of democratic values is not too low because the ideological dimension of the political idea is strong at Esentepe shanty whose socio-economic level is low. KEY WORDS: Democracy, being democratic, democratic culture, citizenship, civic culture, political culture, urbanization, being urbanized, modern life.