19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başında Yemen

Abstract

ffl ÖZET Yüksek Lisans Tezi XIX. YÜZYILIN SONU VE XX. YÜZYILIN BAŞINDA YEMEN Mithat ÇELİK Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı 1999, Sayfa: 127 Sahip olduğu stratejik konumu nedeniyle tarih boyunca birçok devlet ve uygarlığın kurulduğu Yemen'in tarihi Hz. Nuh'un çocuklarına dayanır. Osmanlı Devleti'nin Yemen'de hakimiyet kurmasına kadar, Yemen sırasıyla İslam Devleti, Habeşliler ve Memlüklerin hakimiyetlerinde kalmıştır. Yemen 1517'de Yavuz Sultan Selim' in Mısır seferi sonucunda Osmanlı hakimiyetine girmiş ve Osmanlı hakimiyetinde yaklaşık 400 yıl kalmıştır. 1635 yılında bölgedeki Zeydi İmamlara bırakılan Yemen, 1848 'de tekrar Osmanlı hakimiyetine girmiştir. 1848 'den sonra Yemen'de Osmanlı hakimiyetine karşı ayaklanmalar ortaya çıkmıştır. Bu ayaklanmalarda batılı kuvvetlerin ve özelliklede İngilizlerin, Zeydi imamlarının, bölgedeki yöneticilerin Yemen'in sosyal ve ekonomik yapısının etkileri vardır. Osmanlı Devleti'nin bu ayaklanmaları önlemek için gerekli tedbirleri alamamış olması Osmanlı devletinin bölgede kötü duruma düşmesine ve 1918 yılında da bölgeyi terk etmek zorunda kalmasına sebep olmuştur. Osmanlı devletinin I. Dünya Savaşı sonrası Yemen' den çekilmesinden sonra Yemen kuzey ve Güney diye ikiye ayrılmıştır. Kuzey Yemen İmam Yahya'da kalmış, Güney Yemen ise İngiliz hakimiyetine girmiştir. Güney Yemen ancak 1967 'de bağımsızlığına kavuşabilmiştir. Anahtar Kelimeler: Yemen, Yemen'de İsyanlar, Zeydilik. İmam Yahya

IV SUMMARY Masters Thesis YEMEN, IN END OF XIX. CENTURY AND START OF XX. CENTURY Mithat ÇELİK Fırat University The institute of Social Sciences Department Of History 1999, Page: 127 Because of being owner strategic position, along history o lot of state it was set up Yemen's history, it rest on he Nuh' s children. Until Ottoman State dominates on Yemen, Yemen respectively has stayed in domination of İslam State, Abyssinia and Memluks. In Yavuz Sultan Selim, Yemen has gone in to Ottoman's domination for four hundred years. İn 1635 Yemen that was left to Zeydi imams, in 1848 it has gone in to domination of Ottoman State. After 1 848 in Yemen some revolts have happened against to ottoman domination. İn this revolts there were effects of something; These were western States especially English people, Zeydi imams in the section, administrator in the section, Yemen's social and economic structural. Ottoman State couldn't take measure for these revolts so Ottoman State has fallen in to bad situation and in 1918 it had to leave the section. After 1. World wor Ottoman State has pulled from Yemen, Then Yemen has divided to two like north and south North Yemen has stayed in İmam Yahya South Yemen has gone in to English domination. South Yemen could reach its dependence in 1967. Key Words: Yemen, Yemen's Rebellion, Zeydilik, İmam Yahya