Osmanlı yönetiminde ve Fransız mandası döneminde Suriye`de Arap bağımsızlık hareketleri (1908-1938)

Abstract

' * / ÖZET I V X ' Doktora Tezi `**-« OSMANLI YÖNETİMİNDE VE FRANSIZ MANDASI DÖNEMİNDE SURİYE'DE ARAP BAĞIMSIZLIK HAREKETLERİ (1908-1938) Ömer Osman UMAR Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı 1999; Sayfa : 445 Suriye, bulunduğu coğrafi durum nedeniyle Anadolu ve Mısır'da kurulan tüm devletlerin ilgi sahası olmuştur. Bu özelliğinin yanısıra Arap milliyetçilik hareketlerinin de doğuş merkezlerinden biridir. Arap bağımsızlık hareketinin oluşumunda ve gelişiminde Fransız İhtilali ile yayılan milliyetçilik fikri, İngiltere ve Fransa'nın faaliyetleri, yabancı okulların ve basının çalışmaları direk etkili olmuştur. Cemiyetler de bu hareketi organize edip, teşkilatlandırmada büyük rol almışlardır. İttihat ve Terakki yönetimi Arap milliyetçilerin faaliyetlerini önlemek amacıyla bir takım tedbir almanın yanısıra Suriye ve diğer Arap bölgelerinde ıslahatlar yapmışlardır. Ancak Araplar bununla da tatmin olmamışlardır. Arap bağımsızlık fikri I. Dünya Savaşı ile birlikte fiiliyata geçmiştir. Sina - Filistin Cephesi'nde meydana gelen askeri hareketlerde bazı Araplar Şerif Hüseyin yanında yer alıp, İngilizlerle birlikte Osmanlı Kuvvetleri'ne karşı savaşmışlardır. Bir kısım Araplar da Osmanlı Orduları'nın lojistik destek kaynaklarını tahrip etmeye çalışmışlardır. Bağımsız olacağız ümidiyle savaş sırasında Osmanlı'ya karşı yıkıcı ve bölücü hareketlerde bulunan Araplar, maalesef ümit ettikleri yardımı bulamayıp ve bu güçlerin mandası altına girmişlerdir. Nitekim Fransız mandasına giren Suriye'de Fransızlar bölücü bir idari politika uygularken, Arap bağımsızlık hareketine karşı çok sert tedbirler almışlardır. Öyleki, araplar bu tutum karşısında Türk idare ve yardımını istemişlerdir. Türkler de zaman zaman Fransızlar'a karşı yürütülen mücadeleyi desteklemişlerdir. Araplar'ın Fransızlar'a karşı yürüttükleri bağımsızlık hareketi, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra başarıya ulaşmışsa da Suriye ve Arap birliği emeli gerçekleştirilememiştir. Anahtar Kelimeler : Suriye, Lübnan, Şerif Hüseyin,, Hatay, Filistin.

SUMMARY PhD Thesis l%#x2%/- THE MOVEMENTS OF ARABIC INDEPENDENCE UNDER THE^RSfcEP* OF OTTOMAN EMPIRE AND FRANCE (1908-1938) Ömer Osman UMAR Fırat University Social Science Institute Turkish History Department 1999; Page : 445 Syria, because of it geogiaphical location, has been a subject material for the states established in Anatolia and Egypt. Moreover, it one of the centres for the birth of Arabic nationalism. In the establishment of Arabic Independence Movement; the notion of nationalism spread over after French Revolution, the activities of England and France, and organizations of foreign school and press played a dominant role. Societies have taken part in organizing this movement. Administration of `İttihat ve Terakki` has taken some precautions in order to prevent the activities of Arabic Nationalist and also has made some improvements in Syria and other Arabic regions. But it has never satisfied the Arabic people. The notion of Arabic Independency was activitated with the begining of the World War I. In some military movements in the Battefield of Sina - Palestine, some Arabic tribes took the part of Şerif Hüseyin and fought against Ottoman Military Forces. Some Arabic people tried to destroy the (sources) lojistic of Ottoman Army. With the hope of being indepent; Arabs, who behave againts Ottomans Empire, couldn't reach their goals moreover, they became Mandate of those powerful states. When Syria became a Mandate of France, France took strict precautions against Arabic Independence. Arabs had to ask help from Turkish Republic Turks supported the struggle of independence againts France, the hope of unity of Syria and Arabic Community never turned out to be true. Key Word : Syria, Lebanon, Şerif Hüseyin, Hatay, Palestine.