Türkiye`de yeni kooperatifçilik hareketinin sosyal ve dayanışma ekonomisi kapsamında incelenmesi

Abstract

Dünyada son yıllarda, sosyal ve dayanışma ekonomisinin bir bileşeni olarak yeni kooperatifçilik hareketi önemli bir gelişme göstermiştir. Bu gelişme neoliberal kapitalizme; daha açık bir ifadeyle metalaşma, yoğunlaşma ve gelir dağılımındaki eşitsizliklere bir yanıt niteliğindedir. Türkiye'de yeni kooperatiflerin ilk örnekleri 2000'li yılların başından itibaren kurulmaya başlamıştır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de 2000'li yıllardan itibaren kurulan kooperatiflerin özelliklerini ve mevcut durumunu ortaya koymaktır. Bu doğrultuda çalışma, yeni kooperatiflerin 'neden' kuruldukları ve 'nasıl' çalıştıkları sorularına odaklanmaktadır. Çalışmanın diğer amaçları yeni kooperatiflerin geleneksel kooperatiflerden gerçekte farklı olup olmadıklarını ortaya koymak ve ülkede ekonomik ve sosyal gelişime katkı potansiyellerini belirlemektir. Araştırma konusunun güncel doğası nedeniyle örnek olay çalışması yöntemi kullanılmıştır. Bu kapsamda beş yeni kooperatifin ortakları/gönüllüleri ile yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerden elde edilen veriler betimsel analiz ile değerlendirilmiştir. Ayrıca, yeni kooperatifleri, sektörün durumunu, fırsat ve engelleri daha iyi anlamak amacıyla sektör paydaşlarının görüşüne başvurulmuştur. Paydaşların fikirlerini almak üzere Sosyal Kooperatifçilik Uzmanı Rabia Gökçen Mert Korkmaz ile görüşülmüştür. Bu görüşmeler analiz için temel bilgi kaynağını oluşturmuştur. Araştırma sonuçları Türkiye'deki yeni kooperatifçilik hareketinin dünyadaki gelişmeler ile paralel olduğunu ve yeni kooperatiflerin geleneksel kooperatiflerden belirgin biçimde farklılaştıklarını göstermiştir. Ayrıca, ölçeklerinin küçüklüğüne rağmen yeni kooperatifler sosyal etki yaratmayı ve sürdürülebilirliğe katkıda bulunmayı başarmışlardır.

As a component of social and solidarity economy, new cooperative movement has recorded a substantial progress around the world in recent years. This progress is a response to neoliberal capitalism to be more specific it is related to commodification, concentration, regressive patterns of income distribution. First examples of new cooperatives have started to be built in Turkey since the beginning of 2000s. The aim of this study is to reveal the features of new cooperatives and their current situation in Turkey. Accordingly, the study focused on these two questions: 'why have new cooperatives been established?` and 'how do they work?' Other aims of the study are to determine whether the new cooperatives are actually different from the traditional cooperatives and to determine their potential to contribute to economic and social development of Turkey. Due to contemporary nature of the research, case study research conducted. In this context, semi-structured interviews were conducted with the partners / volunteers of five new cooperatives. The data obtained from the interviews were evaluated with descriptive analysis. Furthermore, in order to better understand the new cooperatives, the situation of the sector, opportunities and obstacles, the views of the sector stakeholders were sought. Rabia Gökçen Mert Korkmaz, Social Cooperative Specialist, was interviewed to get the opinions of the stakeholders. These interviews were the main source of information for the analysis.Research results showed that the new cooperative movement in Turkey is in line with the developments in the world and new cooperatives differ remarkably from traditional cooperatives. Furthermore, despite their small scale they have accomplished to create social impact and contribute to sustainability.