XVI. yüzyılın ikinci yarısında Ayıntâb`da suç ve ceza

Abstract

Osmanlı Devleti'nin sınırları içerisinde bulunan yerleşim yerlerinde tutulmuş olan şer'iyye sicilleri, toplum yapısının ve bölge yaşantısının anlaşılması hususunda oldukça mühim kayıtlardır. 1516 tarihinde Osmanlı Devleti topraklarına katılmış olan Ayıntâb'da da şer'iyye sicil kayıtları bulunmaktadır. Hazırlanan tez kapsamında çalışmak maksadı ile Ayıntâb'daki kayıtlardan XVI. Yüzyılın ikinci yarısında olanları tercih edilmiştir. Üzerinde çalışılmış olan altı adet defter içerisinden, suç işleme ya da suç işlendiğini iddia etme sebebiyle tutulmuş olan kayıtlardan istifade edilmiştir. Osmanlı Devleti'nin temel aldığı İslam hukuku içerisinde, işlenmiş olan suçlara karşı verilen cezalar, belirli şartlara bağlı kalarak belirlenmiştir. Suçlar genel manası ile hadd cezası gerektiren suçlar, kısas ve diyet cezası gerektiren suçlar, ta'zir cezası gerektiren suçlar olarak ayrılmıştır. Hadd cezaları hududları kesin olarak belirlenmiş ve Allah hakkı için, kısas ve diyet cezaları kasten ya da hataen öldürme ya da yaralama suçlarında kimselerin birbirlerinden haklarını almaları için, ta'zir cezaları ise kesin bir ceza belirlenmemiş suçlar için uygulanan cezalardır. İslam hukukunda ayrımı yapılmış olan bu cezaların uygulandığı suçlar, üzerinde çalışılmış defterler içerisinden seçilip başlıklar halinde sınıflandırılarak değerlendirilmiş ve olabildiğince izah edilmeye çalışılmıştır. Bu değerlendirme ile XVI. Yüzyılın ikinci yarısında Ayıntâb'da işlenen suçlar bir nebze olsun anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu dönem içerisinde aile ve toplum yaşamında karşılaşılan olaylar ve bunların yine aile ve toplum üzerine yansımaları incelenerek alana ufak da olsa bir katkı sağlanmaya uğraşılmıştır.

The court registration which were kept in the settlements within the borders of the Ottoman Empire, are very important records for understanding the social structure and regional life. There are alsocourt registrationin Ayıntâb, which was annexed to the Ottoman Empire in 1516. In order to work within the scope of the thesis prepared, the records in Ayıntâb were preferred in the second half of the XVI century. Of the six books that were studied, the records that were kept for the purpose of committing a crime or claiming to have committed a crime were obtained.Within the Islamic law on which the Ottoman Empire was based, punishments for crimes committed were determined by adhering to certain conditions. Crimes are generally divided into crimes requiring hadd punishment, crimes requiring short and diet punishment, and crimes requiring ta'zir punishment. Precisely defined the borders of the rights of Allah and the punishment of Hadd for the crime of killing or wounding people in justice and penalties erroneously or deliberately diet to take rights from each other, taz'ir punishment for crimes unspecified penalty are punishment. The crimes in which these punishments are applied, which have been distinguished in Islamic law, were selected from the books studied and evaluated by classifying them as titles and tried to be explained as much as possible.With this assessment, the crimes committed in Ayıntâb in the second half of the XVI century were tried to be understood. In this period, the events encountered in family and community life and their reflections on family and society were examined and tried to make a small contribution to the field.