Doğu Anadolu bölgesindeki Amerikan konsolosluklarının raporlarına göre bölgenin siyasi-sosyal ekonomik yapısı

Abstract

Amerika, bağımsızlığını kazandıktan sonra diplomatik ve ticari ilişkilerinin olduğu bölgelere konsolosluklar açmıştır. Bu bölgeler arasında yer alan Türkiye'de İstanbul, İzmir gibi bazı liman şehirlerinde ve Anadolu'nun iç kısımlarında da Amerikan Konsolosluklarım görmekteyiz. Amerika'nın konsolosluklar açmasının sebebi bu bölgelerdeki çıkarlarını gerçekleştirmektir. Bu amaçla ticari, siyasi, sosyal faaliyetlerde bulunulmuştur. Doğu Anadolu Bölgesinde açılan önemli konsoloslukların başında Harput ve Erzurum Konsoloslukları gelmektedir. Amerika, bu bölgelerde konsolosluk açma girişimlerini 1890'larda başlatmıştır. Harput Konsolosu olarak Thomas Herbert Norton, Erzurum Konsolosu olarak Leo Bergholz, Osmanlı Devleti tarafından resmen tanınmışlardır. Erzurum ve Harput'takİ Amerikan Konsoloslukları açıldıkları sırada bölgede yaşanan Ermeni sorunu ile ilgilenmişler ve Amerika'yı bu konuda her türlü ayrıntıdan haberdar etmişlerdir., Konsolosluklar, yetki alanları içindeki Amerikan kolonisi ile yakm ilişki içinde olmuşlar, Amerikalı misyonerlerle ortak çalışmalar yapmışlardır. Bölgelerindeki Amerikan kuruluşlarının koruyuculuğunu üstlenmişler, bunu zaman zaman bahane ederek Türk yönetiminin iç işlerine karışmak istemişlerdir.II Konsolosluklar,Amerika ile Türkiye arasındaki diplomatik ilişkilerin kesilmesine kadar faaliyetlerine devam etmişler, kapitülasyonların kaldırılması ile diplomatik ilişkiler kesilmiş ve konsolosluklar kapanmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Konsolosluk, misyoner, Ermeni Sorunu.

The University Of Fırat The Institute Of Social Science The Department Of History U.S.A.. had opened consulates also in internal parts of Anatolia in like some seaport cities like İzmir and Istanbul. American mission is to become stranger in the zones where they have advantages as opening consulates. For that mission, they had economic, diplomatic, and social actions. Harput and Erzurum consulates are the most important ones that are in east Anatolia. They started to try to open consulates in 1890's. They send Thomas Herbert Norton as Harput Consul and Leo Bergholz as Erzurum Consul. Particularly, in that period of time they tried to profit from Turkiye's Armenian Question. They informed U.S.A. with reports. Consulates were in connecting with American colony which was in their zone. They woked together with American missioners. They made the guard of American Establishments which were in their zone. The consulates closed when the diplomatic connections finished between U.S.A. and Türkiye. KEY WORDS-: Consulate, missioner, Armenian Question.