Orta kariyer evresinde bulunan akademisyenlerin mesleki kimlik algıları: Kolektif araçsal durum çalışması

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Türkiye'de orta kariyer evresinde bulunan (35-55 yaş, yar. doç.-prof.) akademisyenlerin nasıl bir mesleki kimlik algısına sahip olduklarını ve bu kimlik algısına formal (yükseköğretim politikaları) ve informal (sosyo-kültürel özellikler) çevre faktörlerinin etkilerini derinlemesine araştırmaktır.Nitel araştırma yaklaşımı ile yürütülen bu araştırmada, kolektif araçsal durum çalışması deseni kullanılmıştır. Araştırma, maksimum çeşitlilik örneklemesi yöntemi ile Marmara bölgesinde bulunan ve en az yirmi yıllık kurulum geçmişi bulunan üniversitelerde çalışan farklı yaş, cinsiyet, unvan, uzmanlık alanına sahip akademisyenler arasından seçilmiş yirmi dört katılımcı ile yürütülmüştür. Yarı-yapılandırılmış görüşme tekniği ile elde edilen veriler, içerik analizine tabi tutulmuştur. Analiz sonucunda başlıca dört temaya ulaşılmıştır: (1) mesleki kimlik algısını biçimlendiren yükseköğretim politikaları, (2) mesleki kimlik algısını biçimlendiren sosyo-kültürel özellikler, (3) akademisyenlerin mesleki kimlik algısı, (4) kadın akademisyenler. Araştırma sonucunda, Türkiye'de yükseköğretim politikalarının ve sosyo-kültürel özelliklerin orta kariyer evresindeki akademisyenlerin mesleki kimlik algısını biçimlendirdiği görülmüştür. Mevcut yükseköğretim politikaları ile Türk toplumuna ait sosyo-kültürel özelliklerin etkileşimi sonucunda şekillenen akademik çalışma ortamında üç davranış örüntüsü ortaya koyduğu ve bu davranışların akademisyenlerin mesleki kimlik algısını yansıttığı görülmektedir. Ayrıca, akademisyenlerin, mesleki kimlik algısının bir parçası olarak akademisyenliğe yönelik tanımlamaları da değerlendirilmiştir. Araştırmada, orta kariyer evresinde bulunan kadın akademisyenlerin mesleki yaşantılarında erkeklerden farklı bazı zorluklar ile karşılaştıkları ve bu zorlukların onların mesleki gelişim süreçlerini ve mesleğe bakış açılarını biçimlendiren bir etken olduğu bulunmuştur.

The purpose of this study is to investigate the professional identity of mid-career academics (35-55 years old, asist. prof. – prof.) in Turkey as well as the possible influences of formal (higher education policies) and informal (socio-cultural) environmental factors on their professional identity development. A qualitative, collective instrumental case study was employed, and the data were collected from twenty-four academics working in two universities in Marmara Region through semi-structured interviews. Participants were selected using maximum variation sampling, and academics with different age, sex, title and discipline were included. Four themes emerged as a result of the content analysis of the data: (1) higher education policies shaping professional identity, (2) socio-cultural factors shaping professional identity, (3) academics' professional identity, (4) women academics. The study revealed that the professional identity of mid-career academics was influenced by the academic context that was shaped by higher education policies and socio-cultural factors in Turkey. In this context, mid-career academics seem to demonstrate three patterns of professional behaviour which also reflect their professional identity. Academics definition of their profession was also revealed as part of their professional identity. In addition, it was found that mid-career women academics faced challenges different from their male colleagues, which influenced their professional development and definition of academic profession in regard to their professional identity.