Chenopodium foliosum (Moench) Aschers. ve Peganum harmala L. bitkilerinin içerdikleri bazı metal iyonlarının kimyasal analizi

Abstract

IV Chenopodiumfoüosum (Moench) Aschers. ve Peganum harmala L. BİTKİLERİNİN İÇERDİKLERİ BAZI METAL İYONLARININ KİMYASAL ANALİZİ (Yüksek Lisans Tezi) Leyla TUNAY MUĞLA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Eylül-2003 ÖZET Türkiye'nin hemen her bölgesinde yetişen Chenopodium foliosum (Moench) Aschers. (Sirken) ve Peganum harmala L. (Üzerlik) bitkileri, Aksaray-Hasan Dağı eteklerinden toplanıp çeşitli meshlerde örnekleri hazırlanmıştır. 24, 48, 100 meshlerdeki bitki örnekleri 3 saat saf suda bekletilir. Her yarım saatte bir alman örneklerin ekstraklannda Ca+2, Mg+2, Na+, K+ katyonlanyla CI`, HCO3` ve CO3`2 anyon içerMerinin analizleri yapılmıştır. Ca+2, Mg+2, Na+ ve K+ katyonlan atomik absorpsiyonla, Cl` iyonu arjantimetrik metodla, HCO3` ve CO3`2 anyonları ise titrimetrik metodla tayin edilmiştir. Bitkilerin bol miktarda klor iyonu içermesi, çorak arazilerin verimliliğini arttırmada; kalsiyum ve potasyum iyonun varlığı ise halk arasında gıda ürünü olarak kullamlabileceğini göstermiştir. Chenopodium foliosum (Moench) Aschers. ve Peganum harmala L bitkileri 550 °C'de fırında kül haline getirilip Fe, Mn, Cu, Zn ve Ni gibi ağır metal içeriklerine bakılmıştır. Aynı ağır metal analizleri mikrodalga parçalama cihazından çıkannumunede de bakılmıştır. Bitkilerin önemli bir oranda ağır metal içermedikleri bulunmuştur. Diğer yapılan işlem ise bitki örnekleri 3 saat sentetik (NaaHaPO,*) fosfat çözeltisinde bekletilmiştir. Her yarım saatte alman örnek ekstraklannın PO4-P oranına 690 nm'de askorbik asit metoduyla uv-spektrofotometresinde bakılmıştır. Chenopodium foliosum (Moench) Aschers. bitkisinin saf suyunda PO4`3 nutrienti bulunur ve fosfat çözeltisinden önemli miktarda orta fosfatı giderdiği tespit edilmiştir. Çalışmada pH, tanecik boyutu, bekletme süresi ve miktarımn Chenopodium foliosum (Moench) Aschers. bitkisiyle orta fosfat giderim oranlan araştırılmıştır. Buna göre, Chenopodium foliosum (Moench) Aschers. bitkisi pH 8-9.5 arasında %80-95 arasında PO4-P giderdiği halde Peganum harmala L. bitkisinin gidemediği saptanmıştır. Buna karşılık Peganum harmala L. bitkisi bünyesinde bulunan PO4-P miktarından dolayı sert sulardaki Ca2+, Mg2`1`, CO32` ve HCO3` iyonlarım çok rahat bağlayabilmektedir. Bu durum suların yumuşatma özelliğinin olabileceğini göstermektedir. Sonuç olarak, endüstriyel veya evsel atksulannda fosfat giderimi için Chenopodium foliosum (Moench) Aschers. bitkisinin potansiyel bir adsorbent olabileceğim göstermiştir.

VI CHEMİCAL ANALYSIS OF Chenopodiumfoliosum (Moench) Aschers. and Peganum harmala L. PLANTS CONTAİNİNG SOME METAL IONS. (M.Sc. Thesis) Leyla TUNAY MU?LA UNtVERSITY INSTITUTE OF SCİENCE AND TECHNOLOGY Eylül-2003 ABSTRACT Chenopodium foliosum (Moench) Aschers. and Peganum harmala L. plants grow almost in every region in Turkey. Plants used in this study were collected from Aksaray-Hasan Mountain and were prepared in various particle sizes. Plant samples with particle sizes at 24, 48, and 100 mesh were soaked in pure water for 3 hours. Extracts collected every 30 minutes were analyzed for Ca+2, Mg+2, Na+, K+ cation and CI`, HCO3` and CO3`2 anion contents. Atomic absorption was used for the analysis of Ca+2, Mg+2, Na+ and K ions and arjantimetrik method was used for CI` ion analysis. HCO3` and CO3`2 anions were detected by titration. It has been found that these plants contain high amounts of CI` ions which indicates that they may be used forvu increasing productivity of arid lands and Ca+2 and K+ ions which shows that they may be used as a food source. Chenopodium foliosum (Moench) Aschers. and Peganum harmala L. plants were heat treated at 550 C oven and their ashes were analyzed for Fe, Mn, Cu, Zn, and Ni heavy metal contents. Heavy metal analyses were also done after the plants were treated with a microwave digestion instrument. It has been found that these plants do not contain significant amounts of heavy metals. These plants were also incubated with PO43` solution for 3 hours. Samples taken every 30 minutes were analyzed for remaining PO4-P concentration spectrophotometricaly using ascorbic acid at 690 nm. It has been found that pure water extract from Chenopodium foliosum (Moench) Aschers. plant does not contain any PO4`3 nutrition and removes significant amounts of PO4`3 from synthetic PO43` solution. PO4-P removal by Chenopodium foliosum (Moench) Aschers. plant has been investigated in detail as a function of pH, particle size, amount and incubation time. Results showed that between pH's 8.0 and 9.5 80-90 % of PO4-P has been removed from the solution. Contrary to Chenopodium foliosum (Moench) Aschers. plant, it has been found that Peganum harmala L. plant does not remove PO4`3 from the solution. On the other hand Peganum harmala L. plant contains ortophosphate in ite structure so it binds Ca2+,Mg2+, CO32` and HCO3` ions easly in hard waters. Therefore it softens hard water by this speciality. These results show that Chenopodium foliosum (Moench) Aschers. plant is a potential adsorbent for the removal of PO43` from industrial or domestic wastewater.