İlhan Tarus (insan ve eser)

Abstract

ÖZET DOKTORA ÖZETİ İLHAN TARUS (İNSAN ve ESER) FATİH ARSLAN FIRAT ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ YENİ TÜRK EDEBİYATI ANABİLİM DALI 2005, SAYFA VIII- 378 ilhan Tarus (1907-1967) Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı içinde hikayeci, romancı ve tiyatro yazarı olarak tanınmıştır, istanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden 1928 yılında mezun olan yazar, çeşitli yerlerde savcı ve hâkimlik yapmıştır. Bu görevinden 1932 yılında ayrıldıktan sonra istanbul ve Ankara'da gazetecilik yapmıştır. En son yaptığı görev, Ankara Adliyesi kütüphane memurluğudur. Edebiyata yazdığı piyeslerle giren Tarus, edebiyatımızda daha çok hikayeci ve romancı olarak tanınır, ilk hikâye kitabı Doktor Monro'nun Mektubu'dur (1938). Daha sonra Tarus'un Hikâyeleri (1947), Apartman (1950), Karınca Yuvası (1952), Ekin iti(1953), Köle Hanı (1954) adlı hikâye kitaplarını yayımlar. Orman (1954) adlı uzun hikâyesi, Ankara'da yayımlanan Halkçı gazetesinde; İki Ağızlı Bıçak (1955) adlı uzun hikâyesi, Son Havadis gazetesinde tefrika olarak yayımlanır. Yazarın bu eserlerinden başka Varlık, Yücel, Türk Dili, Yeditepe, Yedigün, Seçilmiş Hikâyeler gibi dergilerde kalmış birçok hikâyesi bulunmaktadır. Dergilerde kalan bu hikâyeler ve tefrika olarak yayınlanmış romanları bu tez kapsamına alınmış ve incelenmiştir. İlhan Tarus'un ilk romanı Dünya gazetesinde tefrika edilen ve 1950'li yılların Ankarası'ndaki ahlakî çöküntüleri işleyen Samanpazarı (1954)'dır. Bu romanı Yesilkava Savcısı (1954), Var Olmak (1956), Duru Göl (1958), Hükümet Meydanı (1962) ve Vatan Tutkusu (1967) romanları izler. Yazarın ayrıca Zafer gazetesinde tefrika edilen 1980 Yılındayız (1964) ve Yeni Sabah gazetesinde tefrika edilen Kasabanın Ruhu (1957) adlarını taşıyan iki romanı daha bulunmaktadır. Bunlardan Var Olmak, Hükümet Meydanı, Vatan Tutkusu adlı romanları Türk Kurtuluş Savaşı'nı konu alırken Yeşilkaya Savcısı da yazarın kendi hayatından bir kesiti işler. Duru Göl, 1980 Yılındayız, Kasabanın Ruhu adlı romanlarda ise ahlakî ve sosyal konular ele alınır. Yazarın edebiyat dünyasına girdiği ancak az eser verdiği diğer bir yönü de piyes/tiyatro yazarlığıdır. Yazarın adlî konuları ele aldığı Ceza Hâkimi(1940), kendi kurduğu bir dünyada yaşayan bireyin psikolojik durumunu anlattığı Bir Gemi (1942), Ankara'da yaşayan yoksul kesimi işlediği Kazan (1945) ve tarihî bir meseleyi ele aldığı Suavi Efendi (1962) adlı tiyatroları bulunmaktadır. Anahtar Kelimeler: ilhan Tarus, Hikâye.

ABSTRACT A DOCTORATE THESIS İLHAN TARUS (HUMAN AND MASTERPIECE) FATİH ARSLAN FIRAT UNIVERSITY THE INSTİTUTE OF SOCIAL SCIENCES THE DEPARTMENT OF NEW TURKISH LITERATURE 2005, PAGE VIII- 378 ilhan Tarus (1907-1967) has known as a storywriter, novelist and playwright among Turkish Literature of Republican Period. He graduated from Istanbul University in 1928. He worked as a prosecuterand judge at various places. After he left his job 1932, he started to work as a journalist in Istanbul and Ankara. His last job was at the library of Ankara Courthouse. He entered to literature by his plays but he better known as a storywriter and novelist. His first novel is The Letter of Dr. Monro (1938). After this he published his story books titled Stories of Tarus (1947), Appartment (1950), Anthill (1952), The Dog of Crop (1953), Slave Inn (1954). His long story The Forest (1954) serialized by the daily Halkçı and his other story Two Bladed Knife (1955) serialized by the daily Son Havadis. Apart from these auther has many other stories such as Varlık, Yücel, Türk Dili, Yeditepe, Yedigün, Seçilmiş Hikâyeler published by periodicals and take place in thesis. His first novel Samanpazan (1954) serialized by the daily Dünya and it has a theme about corruption of morality in Ankara in 1950s. His other novels are The prosecutor of Yesilkava (1954), Existance (1956), Calm Lake (1958), Government Square (1962), Patriotism (1967). Also he has other two novels titled We are in year 1980 (1969) and The Spirit of Town (1957), former serialized by the daily Zafer and the latter by Yeni Sabah. Among these, in Existence, Government Square, Patriotism, the auther concentrates on The Turkish War of Independence In the Prosecutor of Yeşilkaya he tells about morality and social subjects. The auther entered the literature as a playwrigt but he has only a few work in this genre which are Criminal Judge (1940) about judical subjects, A Ship (1942) about a man's psychology who lives in his own world, Cauldron (1945) about the poor in Ankara and the historical play Suavi Efendi (1962). He discussed his all subjects in a realistic point of view and also used his own observations widely. The literary modes have secondery importance for him. KeyWords: İlhan Tarus, Story.