Köyceğiz (Muğla) ilçesinin etnobotaniği

Abstract

Köyceğiz'de 2006-2008 yılları arasında yaptığımız etnobotanik alan çalışmamızda Köyceğiz merkez ve köylerinde farklı yaş ve sosyal kategorilerden kişilerle görüşülmüştür. Çalışma alanımız olan Köyceğiz'de 72 familyaya ait 154 bitki türü kaydedilmiştir.Bu bitkilerden 84 tanesi yörede doğal yayılışa sahip olup,52 tanesi de halk tarafından yetiştirilmektedir.18 bitki türü ise hiçbir şekilde yetiştirilmemektedir.27 bitkiye ait herbaryum örnekleri hazırlanmıştır.14 bitki türünün kuru örneği alınmış, 10 bitki türü aktarda, 8 bitki türü pazarda tespit edilmiştir.103 bitki türünün fotoğrafı çekilmiştir.Yörede kullanılan bitkilerin çoğunlukla tıbbi ve gıda amaçlı olarak kullanıldığı görülmüştür.126 bitki türünün tıbbi, 30 bitkinin gıda ve baharat amaçlı kullanımları saptanmıştır.Törede 35 bitki yakacak, süpürge ve eşya yapımında, 8 bitki türü nazar ve tütsü olarak, 12 bitki türü koruma temizlik ve bakım amaçlı kullanılmaktadır. Doğal olarak yetişen 61 familya içerisinden en yüksek temsil oranının 14 tür ile Lamiaceae'ye ait olması Köyceğiz yöresinin aromatik bitkiler yönünden zenginliğini göstermektedir. Bu familyaya ait Salvia fruticosa Miller., Origanum onites L. ve Lavandula stoechas L.'nın yörede yaygın olarak kullanılan bitkiler arasında olduğu tespit edilmiştir. İçerdiği bitki türü sayısı bakımından bu familyayı 11 türle Rosaceae izlemektir. Ayrıca Lauraceae'den Laurus nobilis L., Pinaceae'den Pinus brutia Ten. Oleaceae'den Olea europaea L., Urticaceae'den Urtica dioica L., Hamamelidaceae'den Liquidambar orientalis Mill. yörede yaygın olarak kullanılan bitkiler arasında yer almaktadır.

In our etnobotanic field study done between the years 2006-2008 in Köyceğiz and its villages, we have contacted with people at various ages and of differing social categories.In our study filed, 154 herb species with ethnobotanic characteristics belonging to 72 family are recorded.In that region, 84 of these herbs naturally grow, while 52 of them are cultivated by the residents.The herbarium samples of 27 herbs are prepared.Dry samples of 14 of herbs are obtained and 103 herb species are photographed.It is observed that the herbs in that region are mostly used for medical and nutritous purposes.It is determined that 126 herbs are used for medical aims while 30 herbs are used for nutrition and flavory spices.İn Köyceğiz and its villages, 35 herb species used production of tools and broom, for heating, 8 herbs species are used fort the evi leye,and as incense, 12 herb species are used protection defence, for cleanness and care.The fact that the highest ratio of representation among naturally growing 72 herbs belongs to the Lamiaceae family with 14 species shows the richness of Köyceğiz region in aromatic herbs. Salvia fruticosa Miller, Origanum onites L. ve Lavandula stoechas L. belonging to this family detected to be among the herbs broadly used in that region.Rosaceae with 11 species, follow this family in the aspect of the herb species numbers it includes. Moreover Laurus nobilis L. of Lauraceae, Pinus brutia Ten. of Pinaceae, Olea europaea L.of Oleaceae , Urtica dioica L.of Urticaceae, Liquidambar orientalis Mill of Hamamelidaceae are among the herbs broadly used in that region.