Eğitim örgütlerinde değişim sürecinde insan unsuru ve okul yöneticilerinin rolleri (Elazığ ili örneği)

Abstract

ÖZET. Yüksek Lisans Tezi, EĞİTİM ÖRGÜTLERİNDE DEĞİŞİM SÜRECİNDE İNSAN UNSURU VE OKUL YÖNETİCİLERİNİN ROLLERİ Yeşim SÖNMEZ Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı 2005, 148 sayfa Günümüzde yaşamın her alanında hissedilen, ve örgüt yaşamının ayrılmaz bir parçası haline gelen değişim olgusu, oldukça zorlu ve karmaşık, sıkı çalışma, özveri ve işbirliği gerektiren bir süreçtir. Özellikle girdisi ve çıktısı `insan` olan eğitim örgütlerinde, günümüz koşullarında ihtiyaca yanıt verebilen insanı yetiştirebilmek açısından sürekli değişimin ve yenileşmenin hayata geçirilmesi daha büyük bir önem arz etmektedir. Pek çok örgüt bu zorlu süreçte, asıl odaklanılması gereken unsuru yani `insan`ı göz ardı ettiği için başarısız olmaktadır. Bu araştırmanın amacı, literatür bilgisine dayalı olarak `insan` unsurunun önemini ortaya koymak ve okul yöneticilerinin başarılı değişim süreçlerini gerçekleştirebilmek için insan unsurunu etkili kılmada üstlendikleri rolleri ne düzeyde gerçekleştirdiklerini okul yöneticileri, öğretmenler, ve diğer çalışanların görüşleri çerçevesinde saptamaktır. Bu araştırma, Elazığ İl Merkezindeki Genel ve özel ortaöğretim kurumlarının tümü ve her eğitim bölgesinden rast gele yöntemle seçilmiş bir İlköğretim Okulu olmak üzere toplam 5 İlköğretim Okulundaki çalışanların görüşlerinin beşli Likert tipinde hazırlanmış olan anket aracılığıyla alınmasıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada örgütsel değişim sürecinin `değişim ortamım hazırlama`, `iletişim`, `güdüleme`, `yetkilendirme`, `güven` ve `işbirliği ve katılım` boyutları dikkate alınmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular ışığında, eğitim örgülerinde daha başarılı değişim süreçlerinin yaşanabilmesi için bir takım öneriler geliştirilmiştir.v Anahtar Sözcükler: Örgütsel Değişim, Eğitim Örgütleri, Değişime Direnç,. Değişim ve İnsan, Etkili Eğitim.

VI ', ij^ >.- *, f * `*` fr * '.Pi e SUMMARY V,X: Vj? J c HUMAN FACTOR AT CHANGE PROCESS IN EDUCATIONAL ORGANIZATIONS AND THE ROLES OF SCHOOL MANAGERS Yeşim SÖNMEZ Fırat University The Institute of Social Sciences Depertmant of Educational Sciences 2005, 148 page The fact of change which is felt in every aspect of our lives and has become an inseparable part of the organizations, inquiring great effort, commitment and collaboration, is rather complex and difficult process. Especially in educational organizations of which input and output is `human`, change and innovation has had utmost importance for educating the people who responds the needs in today's conditions. Many organizations have been unsuccessful in that thorny process because they have ignored the important element of the organization the `human`. The aim of that research is, based on the literature review, to determine the importance of the human factor in the educational settings, and based on the views of principals, teachers and other employees working it the schools, to determine how well the principals overcome their roles for activating the human for realizing successful change process. This research has been done through 5 scale Likert type questionnaire based on the views of the school members in all the private and public secondary schools and in 5 primary schools chosen randomly from five educational regions in the city center of Elazığ. In the research, the change dimensions determined by the researchers' themselves, such as `preparing the change environment`, `communication`, `motivation`, `empowerment`, `trust`, and `collaboration and participation` have been taken into consideration. Concomitant with the results obtained by the analysis of the data, some recommendations have been developed for the realization of more successful change process at schools.Key words: Educational Organizations, Change process, Resistance to Changes Human factor ^