Gökova körfezi deniz ve azmaklarının askıda katı madde ve sedimentinde ağır metal içeriğinin incelenmesi

Abstract

Gökova Körfezi tektonik hareketler sonucunda Ege Bölgesi'nde doğu-batı doğrultusunda çukur alanlardan oluşan bir körfezdir. Doğu kıyıları yakınında sığ olan körfezin derinliği, açıklara ve batıya gidildikçe artar. Körfezin en önemli özelliği, güneydoğu kıyısının Türkiye'nin en girintili çıkıntılı kıyı kesimi olmasıdır. Bu kesimde iç içe geçmiş, genellikle daire biçiminde ve yörede bük adıyla anılan çok sayıda koy vardır. Körfezin karakterini belirleyen önemli unsurlardan biri de körfeze akan Kadın azmağı ve Akçapınar Azmağıdır.Körfezin doğusunda yer alan Gökova ve Kızılyaka ovaları tarım alanı olarak kullanılmaktadır. Bölge halkının %60'ı turizmle, %20'si balıkçılıkla ve geriye kalan %20'si de tarımla uğraşmaktadır. Gökova Körfezi su kalitesi evsel atık sular, turizm aktiviteleri, tarım, balıkçılık faaliyetleri ve deniz taşımacılığından etkilenmektedir.Bu çalışmada Gökova Körfezi, Kadın Azmağı ve Akçapınar Azmağı'nda 9 istasyon seçilmiş, deniz ve azmak sularının askıda katı maddede Şubat 2008-Eylül 2008 tarihleri arasında her ay, sedimentde Nisan, Haziran ve Temmuz aylarında Cd, Cu, Fe, Pb, Zn konsantrasyonları ölçülmüştür. Çalışmanın amacı Gökova körfezi, Kadın Azmağı ve Akçapınar Azmağı'nın askıda katı madde ve sedimentinde aylara göre Cd, Cu, Fe, Pb, Zn metallerinin konsantrasyon değişiminin, Akçapınar ve Kadın Azmağı yoluyla metal kirliliğinin taşınıp taşınmadığının araştırılmasıdır.Azmaklarda ölçülen metal konsantrasyonları genelde deniz ortamından ölçülen metal konsantrasyonlardan daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Askıda katı maddede antropojenik etkilerden dolayı yaz aylarında Pb, Cd ve Cu konsantrasyonları daha yüksek bulunurken Fe ve Zn konsantrasyonlarında yaz ve kış aylarında belirgin bir farklılık gözlenmemiştir. Sediment örneklerinde ağır metal konsantrasyonları aylara göre değişimi incelendiğinde ise Fe konsantrasyonlarının aylara göre anlamlı farklılıklar gösterirken, diğer metaller anlamlı farklılıklar göstermemiştir. Elde edilen sonuçlar azmaklardaki askıda katı maddelerle bölgedeki karasal ortamlarda ve kıyı alanlarında faaliyet gösteren tarımsal, evsel ve turizm aktivitelerden kaynaklanan ağır metallerin Gökova Körfezine taşındığını göstermektedir.

As a result of tectonic movements in the Aegean region, one of the pit areas in the east-west direction, which is located in the southernmost, is the Gulf of Gökova. The depth of the Gulf, which is shallow near the east coast, increases putting off the offshore and west. The most important feature of the south eastern part of the Gulf is its being the most intricate coast of Turkey. In this area, there are a large number of bays, which are nested, usually in the form of circle and known as ?bük? in the region. Kadın Azmağı and Akçapınar Azmağı flowing into the Gulf are one of the important factors in determining the character of the Gulf.Gökova and Kızılyaka Plains located in the eastern Gulf is used as agricultural lands. 60% of the people of the region with tourism, 20% of people with fishing and the remaining 20% of the people get along with agriculture. Water quality of Gökova Gulf is affected by municipal waste water, tourism activities, agriculture, activities of fishery and maritime transport.In this study, 9 stations were selected in the Gulf of Gokova, Kadın Azmağı and Akçapınar Azmağı, and the concentrations of Cd, Cu, Fe, Pb, Zn were measured in suspended solids of the water of this stations every month between February 2008-September 2008 and in sediments in April, June and July. The aim of the study is searching the change of concentrations of Cd, Cu, Fe, Pb, and Zn in suspended solids and sediments in the Gulf of Gökova, Kadın Azmağı and Akçapınar Azmağı according to the months and whether there is transport of trace metals from Kadın Azmağı and Akçapınar Azmağı to the Gulf.It has been identified that measured metal concentrations in the Azmaks are higher than the metal concentrations in marine environment. It has also been observed that due to anthropogenic effects in suspended solids while Pb, Cd and Cu have been higher in summer, Fe and Zn concentrations have not shown a significant difference in summer and winter months. When heavy metal concentrations in sediment samples were examined by months, it shows that the concentrations of Fe show significant differences by months, while the other metals have not shown significant differences. The obtained results shows that heavy metals, caused by the agricultural, municipal and tourism activities operating in the coastal areas and terrestrial environment, are transported to the Gulf Gökova by suspended solids in Azmaks.