Türkiye` de ulusal televizyonlarda yayınlanan evlilikle ilgili programların, halk üzerindeki sosyo-kültürel etkileri (Elazığ İli kırsal alan örneğiyle)

Abstract

Çalışmamızın ana konusu olan ?Türkiye'de yayınlanan evlilik yarışmaprogramlarının Elazığ kırsalı üzerindeki etkileri? ekseninde genel anlamdatelevizyonun, özellikle kırsal kesim insanı üzerinde, ne gibi etkiler yarattığıanlaşılmaya çalışılmıştır.Bu tip evlilik programları ilk olarak yabancı ülkelerde yayınlanmış çeşitliyapımcı firmalar tarafından telif hakları satın alınarak ve ülkemiz şartlarıdoğrultusunda düzenlenerek yayına koyulmuştur. Bu programlar eğlence, yarışmaformatlı yayınlardır. Farklı televizyon kanallarında farklı formatlarda yayınlanmış veyüksek izlenme seviyelerine (reyting) ulaşmışlardır. Yayınlandığı tüm sezonlardahalkı ekran başına taşımış, gündem oluşturmuş ve hatta ana haber programlarınabile konu olmuştur.Araştırmamızda halkı bu denli etkileyen ve peşinden sürükleyen evlilikprogramlarının Elazığ kırsalı üzerindeki etkileri ortaya konmaya çalışılmıştır. Bubağlamda şu soruya yanıt aranmıştır; ?Televizyonlarda özellikle en çok izlenmeoranının olduğu saatte (prime-time) yayınlanan evlilik yarışmalarının toplum üzerindeetkisi var mıdır?? Yaptığımız alan araştırması sonunda elde edilen verilerle Elazığ'ınkırsal bölgelerinde yaşayan halkın nasıl etkilendiğinin belirlenmesi amaçlanmıştır.Araştırmanın evreni Elazığ'ın merkeze bağlı ilçesinin köy, mezra vemahallelerinde yaşayan farklı yaş, cinsiyet, eğitim grubuna mensuptur. Anket (saha)çalışması Elazığ merkez ilçesine bağlı yerleşim birimlerinde yaşayan 1008 kişiyeuygulanmıştır. Bu yerleşim birimleri; Hankendi, Yazıkonak, Akçakiraz, Yurtbaşı, Mollakendi beldeleriile Pirinçci, Hıdırbaba, Hal, Koruk, Muratçık, Altınkuşak, Alpagut, Cip, Kaplıkaya, Gümüşbağlar,Gözebaşı, Kuyulu, Yenice, Sedeftepe, Hoş, Kıraç, Güzelyalı, Karşıbağ, Çağlar, Karasaz, Elmapınar,Koçkale köyleri ile Harput mahallesi, Toraman ve Ebil mezralarıdır.Toplam 5 belde 22 köy 1 mahalle 2mezra olmak üzere 30 adet yerleşim birimidir.Genel olarak tarım ve hayvancılıkla uğraşan grup içerisinde farklımesleklerden denekler de bulunmaktadır. Çalışmanın temelini oluşturan anket 1008kişiye, 1 Mayıs-15 Haziran 2005 tarihleri arasında basit rasgele örneklemeyöntemiyle uygulanmıştır. Alan çalışması; yaklaşık 8 anketörden oluşan bir gruptarafından 45 gün süre boyunca hedeflenen kişi sayısına ulaşana deksürdürülmüştür. Evler, kahvehaneler dolaşılmış ve her deneğe tüm sorular anketörlertarafından yüz yüze sorulmuş ve verilen cevaplar doğrultusunda anketlerdeğerlendirilmiştir Araştırma kapsamında; konu kapsamındaki tanımlar ve kavramlar(kitle iletişimi, televizyon, iletişim modelleri, evlilik yarışmalarıâ¦.) akademik normlardaliteratür ve kaynak araştırmalarıyla elde edilmiş ve düzenlenmiştir. Uygulanan anket57 sorudan oluşmaktadır. Anketteki ilk sorular deneğin demografik verilerini içerensorular geri kalanlar ise kişilerin televizyon ile ilgili alışkanlıklarını ve evlilikyarışmalarıyla ilintili sorulardır. Ankette 13 adet açık uçlu soru bulunmaktadır.Anketin değerlendirilmesinde ve sonuçların analizinde SPSS (SPSS 11,0versiyonu) istatistik amaçlı bilgisayar programından faydalanılmıştır. Belirtilenistatistik programında ölçmeye alınan 57 anket soru tek tek başlık halindetanımlanarak her tanımlanan sorunun cevap şıkları sayısal (nümerik) olarakkodlanmıştır. Tüm soru formlarının programa girilmesinden sonra her sorunun sayısalve yüzde olarak tablo dökümleri alınmıştır. Araştırmanın önemi açısından ankette yeralan bazı sorular birbiriyle çapraz karşılaştırma yapılarak değerlendirilmeye alınmışve sonuçlar yorumlanmıştır.Sonuç olarak Elazığ kırsalında yapmış olduğumuz evlilik programlarına ilişkinanket sonuçları yörenin ve soruların özelliklerine göre gruplar halinde değerlendirilmişve ileri sürdüğümüz hipotezler bu sonuçlar ile kıyaslanarak değerlendirilmiştir. Ortayaçıkan sonuç ve değerlendirmelerin tezimizin kuramsal bölümü ile de tutarlılıkgösterdiği teyit edilmiştir. Yapılan tüm bu yorumlar haricinde sonuçlar topluca elealındığında temel hipotezimiz olan (Bknz. S:279) ?Televizyonda yayınlanan evlilikleilgili yarışma programları Elazığ kırsalındaki halkı etkilemektedir?i doğruladığı açıkçagörülmüştür.Anahtar Kelimeler: Kültür, Aile, Evlilik, İletişim, Televizyon.

Understanding the influence of the marriage computation programs andespecially television, the most important mass communications, on the rural area ofElazığ is the aim of this project.Actually these kinds of marriage programs borned in the USA Televisions thensome of media companies rearranged and began to broadcast in Turkey as well indifferent formats. These television programs purpose entertainment and contest. Inthe course time these programs reached high rating levels.In this project we explore the influence of the contests and television on therural area of Elazığ. In this context, we try to find an answer for the ?even if thesetelevision programs are really harmful or not ?? question. We have applied fieldresearch to support our thesis statement.Field research (survey) were applied totaly 1008 individuals whose gender,education levels, ages and culturel situation are different, our sample areas areHankendi, Yazıkonak, Akçakiraz, Yurtbaşı, Mollakendi and Pirinçci, Hıdırbaba, Hal, Koruk, Muratçık,Altınkuşak, Alpagut, Cip, Kaplıkaya, Gümüşbağlar, Gözebaşı, Kuyulu, Yenice, Sedeftepe, Hoş, Kıraç,Güzelyalı, Karşıbağ, Çağlar, Karasaz, Elmapınar, Koçkale vilages, Harput district, Toraman and Ebilwhere are the rural of Elazığ. Generally means of subsistences of the samplefieldsarea are agriculture and stockbreeding. We have 8 survey takers for the fieldreasearch and they have carried out the survey face to face for all participator. It hastaken nearly 45 days in the dates of 1st May to 15th June 2006. Survey contains 57questions and 13 of these are open ended. The survey of the questions includedemographical, the televisional habits and concerned with marriage contestprograms datas.During progress of the project all researchs have been done due toacademical procedures. The required theorems and hypothesis (masscomminication, comminication models, television, marriage contest programsâ¦) areconsulted step by step in a literaturel process. Finally all results are SPSS compiledwith (statistic program, version 11,0) then collected as tabulated results and alsographical datas in the 7th part of the thesis. In conclusion comformance of the dataswith the hypothesis that we have suggested before, are discussed even if they verifyour hypothesis or not as well. Results show that our approach is certainly correctand it overlap; with the literature. So we can easily say that marriage programs affectthe individuals who live in the Elazığ rural.Key Words: Culture, Family, Marriage, Communication, Television.