Türkiye`de kayıtdışı ekonomi: Gaziantep örneği

Abstract

ÖZET TÜRKİYE'DE KAYITDIŞI EKONOMİ: GAZİANTEP ÖRNEĞİ KARAHAN, Murat Yüksek Lisans Tezi, İktisat Ana Bilim Dalı Tez Yöneticisi, Yrd. Doç.Dr. A. Atilla UĞUR Haziran, 2002, 158 sayfa Dünya' da ve özellikle de gelişmekte olan ülkelerde kayıtdışı ekonomi kavramının son derece yaygın olduğu bilinmektedir. Genel olarak resmi istatistiklerde kapsanamayan faaliyetler olarak tanımlanan kayıtdışı ekonominin boyutlarının GSMH içerisinde önemli boyutlara ulaşması, bu ülkelerin kamu gelirlerinin azalmasına, ekonomik ve sosyal tahribatlara yol açmıştır. Bu ülkelerin en önemli sorunlarından olan kamu finansman açığının azaltılması gereği, kayıtdışı ekonominin önlenmesini zorunlu kılmaktadır. Kayıtdışı ekonomi, genel olarak vergi kaçakçılığı, sigortasız çalışma, mal kaçakçılığı, uyuşturucu ticareti gibi konuları kapsamaktadır. Yeraltı ekonomisi, yarı kayıtlı ekonomi ve kayıtlara alınamayan/alınmayan ekonomik kesimler kayıtdışı ekonominin unsurlarıdır. Devlet ve birey arasındaki güven yetersizliği, kamu kesiminin müdahale ve faaliyetlerinin etkileri, vergi sisteminden kaynaklanan etkiler, enflasyon ve tarım sektöründeki yapı, kayıtdışı ekonomiyi ortaya çıkaran faktörlerdir.Türkiye geneli için vergi istatistiklerine dayalı olarak yapılan hesaplamaya göre kayıtdışı ekonominin tahmini boyutu 2000 yılı için GSMH'nın %30'u oranında çıkmaktadır. Gaziantep için vergi istatistiklerine dayalı olarak yapılan hesaplamada ise, kayıtdışı ekonominin boyutu, 2001 yılı için Gaziantep GSYİH'nın %60 oranında çıkmaktadır. Kayıtlı mükelleflerin üzerindeki vergi yükünün azaltılması, kamu gelirlerini artırmak ve ekonomik göstergeleri doğru hale getirmek için kayıtdışı ekonomi önlenmelidir. Bilim Dalı Sayısal Kodu: EKON 590

IV ABSTRACT UNRECORDED ECONOMY IN TURKEY: GAZİANTEP CASE By KARAHAN, Murat M.A., In Economics Supervisor: Assistant Prof. Dr. A. Atilla U?UR June, 2002, 158 pages The unrecorded economy is known to be common all over the world, especially in developing countries. Because of reaching gigantic amounts in Gross National Product, unrecorded Economy, which can be briefly described as economic activities not reflected the official statistics, has not only caused a decline in those countries' national income, but it also did economic and social corruptions. It is obviously inevitable to prevent the unrecorded economy to eliminate the deficit in public finance, which stands for one of the most significant economic problems of those countries. Unrecorded economy, generally, covers tax evasion, employing people with no social security, smuggling goods, underground drug trading and the like. Underground economy, semi-regular economy and any unregistered economic activities are the branches of unrecorded economy. The factors of importance that cause irregular economy are the lack of confidence between the state and individuals,interferences from public sector and the results of their activities, factors resulting from the tax system, inflation and the structure of agricultural sector. For Turkey, according to the calculations made regarding the tax statistics in the year 2000, the amount of the unrecorded economy approximately equals 30% of Gross National Product, and according to the calculations made regarding the tax statistics of Gaziantep, the rate of unrecorded economy for 2001 has risen to 60% of the Gross Domestic Product of Gaziantep. Unrecorded Economy has to be prevented in order to ease the heavy burden on registered tax-payers, increase the public revenue, and make the economic statistics more reliable. Science Code: ECON 590