İlköğretim okul müdürlerinin öğretimsel liderlik rollerine milli eğitim örgütünün yönetsel yapı ve işleyişlerinin etkilerinin incelenmesi

Abstract

II öz İlköğretim Okulu Müdürlerinin Öğretimsel Liderlik Rollerine Milli Eğitim Örgütünün Yönetsel Yapı ve İşleyişinin Etkilerinin İncelenmesi (Gaziantep İli Örneği) Mustafa DURAN Yüksek Lisans Tezi, Eğitim Bilimleri Tez Yöneticisi: Yrd. Doç. Dr. M. Semih SUMMAK Şubat, 2003, 126 sayfa Bu araştırmanın amacı, ilköğretim okulu müdürlerinin öğretimsel liderlik rollerine Milli Eğitim örgütünün yönetsel yapı ve işleyişinin etkilerinin müdürler tarafından nasıl algılandığım belirlemektir. Araştırma betimsel yöntem ve ilişkisel tarama modeli ile yapılmıştır. Araştırmanın evrenini 2001-2002 öğretim yılında Gaziantep ili Şahinbey ve Şehitkâmil ilçelerindeki merkez ilçelerinde yer alan 1 15'i resmi ve 9'u özel olan 124 ilköğretim okulunda çalışan müdürler oluşturmaktadır. Toplam sayısı 124 ilköğretim müdürü olan evrenin tamamına `öğretimsel liderlik becerileri` adı altında geliştirilen veri toplama aracı uygulanmıştır. Araştırmada ilköğretim okulu mMürlerinin öğretimsel liderlik rollerinden `Başarı Temelli Yönlendirme, Değerlendirme ve Ödüllendirme` liderlik rollerini sergilemelerinde Milli Eğitim örgütünün yönetsel yapı ve işlevinin etkilerini algılarında mezun oldukları okul ve okulun bulunduğu çevrenin sosyo-ekonomik düzeyi betimsel değişkenlerine göre algı farkı elde edilmiştir.Ill Araştırma sonucunda ilköğretim okulu müdürlerinin `öğretimsel liderlik rollerini` gerçekleştirmeleri konusunda kendilerine Milli Eğitim örgütünün desteğinin yeterli düzeyde olmadığım düşündükleri tespit edilmiştir. En fazla desteğin `Amaç Odaklı Kararlar Alma ve İnsan Kaynağım Geliştirme` liderlik rolüne yönelik verildiği algısına karşın, okul müdürlerinin en az destek aldıklarına inandıkları liderlik rolü ise `Siyaset Kaynaklı Yozlaşmaya Direnebilme`dir. Bu araştırmanın sonuçlarının müdürlerin seçimleri ve Milli Eğitim örgütünün yeniden yapılandırılması çalışmalarında dikkate alınabileceği düşünülmektedir.

IV ABSTRACT An Analysis of the Effects of the Administrative Structure and Operation of the Ministry of National Education on the Elementary School Headmasters' Performance of Instructional Leadership Roles (A Case Study in Gaziantep Province) Mustafa DURAN Master's Thesis in Educational Sciences Supervisor: Assit. Prof. Dr. M. Semih SUMMAK February, 2003, 126 pages The purpose of the study in hand is to analyze the effects of the organizational structure and operation of the Ministry of National Education on the elemantary school headmasters' performance of instructional leadership roles, via their perceptions. The study has been designed as a descriptive one in the survey model All the elementary school headmasters (n=124) constituted the research population, in Şahinbey and Şehitkâmil municipalities of Gaziantep province, during the academic year 2001-2002. Whole research population was taken as the sample and a specially developed `Instructional Leadership Scale` was administered to 124 headmasters as the data collection tool. One- Way Anova and Independent Samples t-test were used in the analysis of the raw data using 10.0 version of the SPSS. Through these analyses answer(s) for the major problem, which reads: `How do elementary school headmasters perceive the effects of the organizational structure and operation of the Ministryof National Education on their instructional leadership roles performance?`, was sought. Furthermore, six sub-problems were also drafted through Rotated-Matrix Factorial Analysis, to seek statistically significant difference whether the independent variables (age, seniority, socio-economic status of the school district and educational background of the headmasters) impacted the subjects' perception of the (specified) instructional leadership roles. Socio-economic status of the school district and the headmaster's educational backround seemed to have impacted the performance of the `success-based guidance, evaluation and rewarding` leadership role. Findigs of the study alsorevealed that the headmasters in general did not consider the Ministry of National Education, to be supportive of their performance of the instructional leadership roles. Based on the subjects' perceptions, the least supported leadership role appeared to be the `resistance against unauthorized political intervention into the school administration`, whereas the most supported instructional leadership role was found to be `the objective-oriented decision making and human resource development efforts at school`.