Doğanşehir ovası ve yakın çevresinde doğal ortam ile insan arasındaki ilişkiler

Abstract

Ülkemizde hızlı nüfus artısı nedeniyle ihtiyaç duyulan yeni köy, kasaba ve kentlerinkurulması, mevcutlarının genisletilmesi, sanayi kurulusları, maden, tas, kum ve tugla ocakları,hava olayları, turistik ve sportif tesisler, askeri amaçlı yapılasmalar v. b ihtiyaçlar için yapılantarım dısı arazi kullanımı uygulamaları, son yıllarda tarım arazileri aleyhine büyük bir gelismegöstermektedir. Özellikle son 10-15 yıl içerisinde, tarım arazileri adeta tarım dısı amaçlıkullanımları istilasına ugramıs ve çesitli yapılasmalar nedeniyle tarımsal potansiyeli yüksek yüzbinlerce dekar arazi tarım dısı amaçla kullanılmaya baslanmıstır.Nüfusun artmasıyla gittikçe büyüyen bir kalkınma hamlesine baglı olarak ülkemiz, iskan,ulastırma, sanayi, turizm alanlarında ileride meydana gelecek gelismeler, tarım dısı arazikullanımlarının daha da artacagına ve yurt genelinde yayılmasına neden olacaktır. Söz konusugelismeler ülkemiz için ileriki dönemde meydana gelecek olaylardır. Ancak gittikçe artannüfusumuzu besleyebilmek ve ileride bir beslenme sorunu ile karsılasmamak için tarımsalüretimin de belirli bir düzeyde ve sürekli olarak artması gerekmektedir. Bunun için her seydenönce üretim ortamı olan toprak kaynagımız korumak ve kabiliyetlerine uygun olarak bilinçli,planlı ve dengeli bir biçimde kullanmak zorundayız.Toprak kaynagımızı korumak ve sürekliligini saglamak için alınması gerekli tedbirlerdenbiri de tarım dısı amaçlı tüm yapılasmaları verimsiz veya düsük verimli araziler üzerindegerçeklestirmeye yönelik bir tarım dısı amaçlı arazi kullanım planlamasının ülke çapında en kısazamanda yapılarak uygulanması gerekmektedir. Malatya'ya oranla yükseltisi fazla olanDogansehir ovası ve yakın çevresinde iklim, yükseltiye baglı olarak daha sert oldugu için,yerlesmeler daglık alanlardan ziyade iklimin bu olumsuz etkilerini hafifleten, rüzgâra kapalıDogansehir ovasında toplanmıstır. Ayrıca ilçenin ilk kurulus merkezinden ziyade, ulasımkolaylıgı ve arazin ucuzlugu medeniyle yerlesmeler doguya dogru bir ilerleme göstermektedir.Sehirde batıya dogru bir ilerleme göstermemektedir. Bunun baslıca sebebi ise; batı tarafınınulasım güçlügü, oradaki yerlesim merkezinin daha yüksekte olması ve bitki örtüsünün azlıgı bunabaglı olarak da erozyonun fazlalıgıdır. lçe halkının geçim kaynagı daha çok tarıma dayalı olduguiçin, yerlesmeler; topragın sulak ve verimli oldugu alanlarda toplanmıstır. Ayrıca yöre I. derecedeprem kusagında yer almakta olup, bu özelligi sahadan geçen aktif DAF zonu ileiliskilidir.Yasanan depremler bu durumun bir sonucudur. Buranın zemin yapısı depremin etkisiniarttırıcı bir özellik tasımaktadır. ste bu bütün özelliklerden dolayı Dogansehir kentinin büyümesive gelismesi sınırlı kalmaktadır.Yerlesmenin dagılısını etkileyen faktörlerden biriside beseri faktörlerdir. Ekonomikfaaliyet olarak tarım ve hayvancılıgın ilçede geçim kaynagının basında gelmeleri yerlesmenindagılısı üzerinde etkili olmaktadır. Örnegin; sulama amacıyla kurulan Sürgü Barajı sulamasisteminin Dogansehir Ovası ve yakın çevresinde hemen hemen bütün araziye ulasması sebze vemeyve ziraatını arttırmıs, bunun yanında aile tipi hayvancılık faaliyetin yaygın olması, buradakiyerlesme tiplerinin bu geçim faaliyetlerine göre sekillenmesinde en büyük etken olmustur.Türkiye'de oldugu gibi Dogansehir Ovası ve yakın çevresinde de dogal ortam insan iliskilerininçok iyi ortaya konulmasını ve buna baglı olarak da dogal ortama zarar vermeyecek uygulamalarınyapılması gerekmektedir. Dogal ortam ile insan arasındaki iliskilerde dogal ortamı bozucuuygulamalardan kaçınılması, bu uygulamalarda devletin resmi kurum ve kuruluslarıyla caydırıcıönlemler alması ve halkın da bu konuda bilgilendirilmesi gerekmektedir.

In our country, the application of using sufficient agricultural land, as a enlargened of fastrising population the need to set new villages, towns and cities and to widen the presents which arestill exist; and some other needs like industrial foundations, mine, stone, sand, and brick mines,climate , touristic establishments and sports fields, military constructions, etc. shows a hugedevelopment against the agricultural land in the last years. Especially, in the last 10-15 years,agricultural land was invaded by this application and because of various constructions hundredthousands acres of agricultural land that was well for agriculture started to be used for nonagriculturalneeds.Depending on gradually growing the developing attack and the rise of population, in ourcountry , the development which will occure in the future in settling, transportation, industry andtourism areas will increase the using the efficient agricultural land and also it will cause to bespread on our country rapidly. These developments we meant are the events which will appear inthe future for our country. But our agricultural production must be increased orderly andcontinuously, in order to feed our rising population and not to have food problem in the future. Tomanage this, we should first keep our land which is the production environment and we should useit consciously, efficiently, on a planned and balanced. way.One of the precaution that should be taken to protect our agricultural land source and toprovide its usage continuously is to make real and apply an urgent plan to use unfruitful or lowfruitful land in the whole country, for those kind of needs and constructions we meant above. InDogansehir, which is higher than Malatya, climate, related to height, is colder; so establishment isin the plains which have less wind, rather than mountanious land, that reduce the bad effects ofclimate. In addition, establishment shows a movement towards to east rather than district?s firstsettled center, because of easy transportation and cheaper land.The city shows a movement towards to west. The main reasons of this are the difficulty oftransportation, the place of the city centre, it is in the higher position, less plant and as a result ofless plant more erosion. As the people in the district get along with agriculture, settlement is in theplains in which the land is watery and productive. Besides, the vicinity is in the I. degree eartquakerisk , and this is related to two active DAF zones. The structure of ground increase the bad effects ofeartquake. As a result of these special features, development and growing of Dogansehir is limited.Another factor that affects the establishment is humanity. Economically agriculture andgrowing animal are the two main ways of living and this affects the establishment in the district. Forexample, Sürgü Dam which was built for watering, helped to develop vegetable and fruit agricultureand growing animal; so it is the most important effect of establisment in the district as a result ofsettling according to the activities to get on with. Like in Turkey, in Dogansehir Plain andsurrounding nature and human relation must be well analyzed and also applications must be donewhich will not damage nature. In relation with nature and human being, activities that harm thenature must be avoided and government should prevent it with strict precautions and should informthe people in this area