İnce tabaka kromotografisi ve biyolojik ölçüm metotları Alternaria toksinlerinin oluşumuna bazı faktörlerin ve suşların etkisinin araştırılması

Abstract

n ÖZET Doktora Tezi İNCE TABAKA KROMATOGRAFİSİ VE BİYOLOJİK ÖLÇÜM METOTLARI İLE AUernaria TOKSİNLERİNİN OLUŞUMUNA BAZI FAKTÖRLERİN VE SUŞLARIN ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI Nurten ÖZÇELİK Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı 1993, Sayfa: 71 AUernaria türleri çoğunlukla gıdalarda, yemlerde ve diğer zirâi ürünlerde görülür. Konakçı seçici özelliği olan türler, `Alter naria- loksinleri` olarak tanımlanan toksik -metabolitler üretirler. Genel olarak, mantarların toksik metabolitlerinc `mikoloksin` adı verilmekledir. Mantarların sekonder metabolitleri olan mikotoksinler, bitki, hayvan ve insanlara karşı zehirli olup, kanserojen ve teratojen etki gösteren' maddelerdir. Bu çalışmada, Elazığ ilinden toplanan doğal olarak bulaşmış domates, patates, portakal ve buğday örneklerinden, AUernaria altemata, AUernaria citri, AUernaria solani ve AUernaria triticina türlerinin izolasyonu ve laboratuvarımızda tanımları yapılmıştır.nı Alter narla türlerinin modifiyc Czapck-Dox buyyonda (mCDB) toksin vc biyokütle oluşumu ile farklı süre, sıcaklık, pH ve şeker (glukoz, fruktoz vc sakkaroz)'lerin toksin ve biyokütle oluşumuna etkisi araştırılmıştır. Çalışmamızda Alternaria toksinleri; tenuazonik asit (TeA), alternariol (AOH) vc alternariol metil eter (AME)'in buyyon kültüründen ekstraksiyonu yapılmıştır. Ölçümler ince tabaka kromatografisine göre yapılmış, sonuçlar test organizması olarak Bacillus megaterium NRS 1581 susu kullanılarak biyolojik ölçümle de doğrulanmıştır. A. alternata 2, A. citri 2, A. solanı ve A triticina suşlarının 25°C'de 21 gün inkübasyondan sonra oluşturdukları biyokütle miktarları sırasıyla 1.738, 0.668, 1.785, 1.909 g/100 mi buyyon olarak ölçülmüştür. pH değeri 3.0. 5.0, 8.0 olan buyyonda A. alternata 2 ve A. triticina suşlarının oluşturduğu biyokütle miktarları sırasıyla 0.629, 0.120; 2.956, 2.201; 3.077, 3.246 g/100 mi buyyon olarak belirlenmiştir. Â. alternata 2, A. citri 2, A. solanı ve A. triticina suşlarının 4°, 15° ve 25°C'lerde oluşturdukları biyokütle miktarları ise sırasıyla 0.182, 0.151, 0.091, 0.078; 2.522, 0.838, 3.705, 1.532; 3.008, 4.443, 8.187, 2.695 g/100 mi buyyon olarak ölçülmüştür. Çalışmamızda, AOH ve AME oluşumunun en fazla 30 günde, pH 5.2'de ve 15-25°C'lerde olduğu, ayrıca TeA, AOH ve AME oluşumunda en etkili şekerin glukoz olduğu tespit edilmiştir. ANAHTAR KELİMELER : Alter naia toksinleri, mikotoksin, ince tabaka kromatografısi, Biyolojik ölçüm

IV SUMMARY PhD Thesis INVESTIGATIONS ON SOME FACTORS AND STRAINS AFFECTED THE PRODUCTION OF Alternaria-TOXtm BY THIN LAYER CHROMATOGRAPHIC METHOD AND BIOASSAY Nurten ÖZÇELİK Fırat University Graduate School of Natural and Applied Science Department of Biology 1993, Page : 71 Alter naria species are common in foods, feeds and other agicultural products. They are host specific and produce toxic metabolites which are described as ` Alter nar ia-ioxms`. In generally, toxic metabolites of fungi calles as `mycotoxins`. Mycotoxins are secondary metabolites of fungi and toxic to plants, animals and human beings. They are also carcinogenic and teratogenic substances. In this study, Alternaria altemata, Alternaria citri, Alternaria solani and Altar naria triticina were isolated from naturally infected tomatoes, potatoes, orange and wheal samples collected in Elazığ / Türkiye. They are identified in our laboratory. Toxin and biomass productions of the Alternaria species in modifiedV Czapek-Dox Broth (mCDB) have been investigated. Interacting effects of different time, temperature, pH and sugars (glucose, fructose and sucrose) on toxin and biomass productions were also investigated. In our work Alternaria- toxins; tenuazonic acid (TeA), alternariol (AOH) and alternariol methyl ether (AME) were extracted from the culture broths. Measurements were carried out according to Thin-Layer Chromatography (TLC). The results were confirmed by bioassay using Bacillus megaterium NRS 1581 as test organism. After 21 days at 25°C the amount of biomasses of A. alter nata 2, A. citri 2, A. solani and A. triticina were 1.738, 0.668, 1.785, 1.909 g/100 ml culture broth. At the pH -values of 3.0, 5.0 and 8.0, the amount of biomasses of A. altemata 2 and A. triticina were 0.629, 0.120; 2.956, 2.201; 3.077, 3.246 respectively. At 4°, 15° and 25°C, the amount of biomassen of A. altemata 2, A. citri 2, A. solani and A. triticina were 0.182, 0.151, 0.091, 0.078; 2.522, 0.838, 3.705, 1.532; 3.008, 4.443, 8.187 and 2.695 g/100 ml buyyon respectively. We found that the highest AOH and AME production was in 30 days at pH 5.2 and 15-25°C. We also obserwed that the glucose was most effective on the production of AOH and AME in mCDB. KEY WORDS : Alternaria toxins, mycotoxin, Thin-layer chromatography, Bioassay