İlköğretim okullarında görev yapan öğretmen ve yöneticileri motive etmede kullanılabilecek motivasyon araçları üzerine bir inceleme (Gaziantep örneği)

Abstract

Bu araştırma, 2007 ? 2008 eğitim öğretim yılında, Gaziantep İli iki merkez ilçesinde bulunan ilköğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenleri motive etmede kullanılabilecek motivasyon araçlarının, değişen personel özelliklerine göre farklılık gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma örneklemini Gaziantep İli Şahinbey ve Şehitkamil İlçelerinde bulunan farklı özelliklerdeki 34 okulda görev yapan 752 yönetici ve öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Doğan Şafak YILDIRIM tarafından 2006 yılında, yüksek lisans tezi için yapılan araştırmada geliştirilen Motivasyon Ölçeği, bazı maddeler değiştirilerek kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara dayanarak, araştırmanın ana ve alt problemlerine ilişkin olarak şu sonuçlar elde edilmiştir: Araştırmaya katılan deneklerin genel eğilimlerine göre ilköğretim okullarında görev yapan personelin en çok motive olduğu motivasyon araçları başarı, kişisel becerileri kullanabilme olanakları, yöneticileri ve iş arkadaşları ile iyi ilişkiler bulunması ve iş güvencesi şeklinde sıralanmıştır. Araştırmanın alt problemlerinde betimsel değişkenlere göre oluşturulan gruplandırmalardan; yönetici ve öğretmenler, sınıf ve branş öğretmenleri, personelin meslekteki görev süreleri ve medeni durumları gruplarında kullanılabilecek motivasyon araçları açısından anlamlı bir fark bulunmamıştır. Personelin görev yaptığı okulun konumu ve türü ile medeni durumlarına göre kullanılabilecek motivasyon araçlarında anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Deneklerin genel eğilimlerine ilave olarak; merkez okullarında görev yapan personel için sınıf mevcutlarının uygun eğitim ortamı sağlayacak düzeyde olması öncelik kazanırken, köy okullarında görev yapan personel için iş güvencesinin öncelik kazandığı görülmüş; resmi okullarında görev yapan personel için iş arkadaşları ile iyi ilişkilerin olması ön plana çıkarken özel okullarda görev yapan personel için adil ve dengeli bir ödül-ceza sisteminin ön plana çıktığı görülmüş; cinsiyet farklılıkları ile ilgili olarak ta, bayan personel için iş güvencesi faktörü öncelik kazanırken, erkek personel için kişisel bilgi ve becerilerini kullanabilme olanaklarının öncelik kazandığı görülmüştür. Sonuç olarak, ilköğretim okullarında görev yapan personelin daha iyi motive edilebilmesi için, örgüt kültürünü geliştirecek ve örgüt içi iletişimi artıracak tedbirlerin alınmasına, örgüt yapılarının çağdaş yöntemler doğrultusunda geliştirilmesine ihtiyaç olduğu sonucuna varılmıştır.Anahtar kelimeler: Motivasyon, Yönetici, Öğretmen, Motivasyon araçları

This study was conducted in order to determine whether the motivation tools which could be used for administrators and teachers who work in primary schools in Gaziantep, in 2007-2008 educational term, differ acording to personal differances. The sample of this study consisted of 752 personnel who work in 34 differant primary schools in Şahinbey and Şehitkamil districts of Gaziantep. A questionnaire which was produced by Doğan Şafak Yıldırım in 1996 for an MA study was used after some changes in this study. On the basis of statistical analysis of data, the results reached are as follows: Due to general attitude of personnel who work in primary schools, they could be motivated mostly by the tools, success, having opportunity of using their own abilities, good relationship between administrators and co-workers and job guarantee. The results of analysis showed that, for the sub problems of the study; statisically there is no significant differance between motivatin tools and position, branch, how long they work in this job, marriage of personnel. On the other hand, there are statistically significant differances between motivation tools and the location and tipe of school they work, gender. Accrding to results of analysis, in addition to general attitude; for the personnel who work in city center number of students in clasrooms is a more important factor but for the personnel who work in willages, job guarantee is a more important factor; for the personnel who work in official schools good relationship with admin and co-workers is a more important factor but for the personnel who work in private schools an impartial panishment-appreciation sistem is a more important factor; for female workers, job guarantee is more important a factor but for male workers, having opportunity of using their own abilities is more important a factor. As a result, it was obserwed that, some developments must be done in order to improve organizational culture, structure and internal communication of primary schools, by using modern technics.Key words: Motivation, Administrator, Teacher, Motivation tools