Madenköy (Siirt-Şirvan) bakır yatağının jeokimyasal incelenmesi ve rezerv hesaplaması

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi MADENKÖY (SİİRT) BAKIR YATA?ININ JEOKİMYASAL İNCELENMESİ VE REZERVLERİNİN HESAPLANMASI Dicle Bal Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı 1995 Siirt Madenköy bakır yatağı, Siirt îli'nin Şirvan ilçesine bağlı Madenköy' de bulunmaktadır. Yatak sahasında, Bitlis Masifi'ne ait rekristalize kireçtaşları, volkanik kayaçlar (spilit, diyabaz, porfiri spilit) ve bunlarla ardalanan çamurtaşları, kireçtaşları ile bunların bireşleri bulunmaktadır. Yatak, tektonik olarak çok kırıklı bir yapıya sahiptir ve bölgedeki faylanmalar, cevherleşmeden sonra meydana gelmiştir. Cevherleşme, spilit ve diyabazlara bağlı olarak gelişmiştir. Uzunluğu, yaklaşık 400 m, kalınlığı 150 m civarındadır. Kökeni volkanosedimenter olarak yorumlanmaktadır. Makroskopik olarak, masif ağsı ve saçınımlı cevher tipleri mevcuttur. Cevher 50o,lik eğimle KD' ya dalmaktadır.n Ana cevher mineralleri, çoğunluk sırasına göre, pirit, manyetit ve kalkopirittir. Bunlarla birlikte, yer yer yaygın şekilde sfalerit, hematit, lökoksen, galenit ve kromit de bulunmaktadır. Gang mineralleri klorit, kalsit, dolomit ve kuvarstır. Bu araştırmada yataktaki Cu, Pb, Zn, Fe ve S elementleri jeokimyasal ve jeoistatiksel yöntemlerle değerlendirilmiştir. Pb-Cu-Zn, S-Cu-Zn, Fe-Cu-Zn üçgen diyagramları ile yatakta sırasıyla S, Fe, Cu, Zn ve Pb zenginleştiği saptanmıştır. Pb-Cu- Zn üçgen diyagramında Cu yoğundur. Buna göre Siirt Madenköy bakır yatağı Cu-Zn tipi masif sülfit yatağıdır. Yataktaki orantı efekti her tarafta aynı değildir. Sıklık dağılımları analizleri, Cu, Pb ve Zn elementlerinin logaritmik normal dağıldığını göstermektedir. Korelasyon analizi, Cu ile Pb, Zn, S ve Pb ile Zn arasında belirgin bir pozitif bağıntıyı vermektedir. Derinlikle Cu-Fe artmaktadır. Buna karşın Pb, Zn, S azalmaktadır. Bu, yatağın masif sülfit yatağı olduğunu destekleyen önemli bir bulgudur. Varyogram incelemeleri ile cevherin fakir ve zengin cevher olarak ardalandığı (hole effect) ve yatakta yerel anizotropi olduğu görülmüştür. Yapılan rezerv hesaplarına göre yatağın toplam rezervi yaklaşık 14,3 mil. t 'dur. Bunun 13 mil.t'u görünür, 1,3 mil.t'u da muhtemel rezervdir. Toplam rezervin ortalama Cu tenörü % 2.01, Pb tenörü % 0.20 ve Zn temörü de % 0.54' tür.

Ill ABSTRACT MASTERS THESIS GEOCHEMISTRY, GEOISTATISTICAL INVESTIGATION AND RESERVE ESTIMATION OF MADENKÖY (SIIRT) COPPER DEPOSITS. Dicle Bal Fırat University Graduate School of Science and Technology Department of Geological Engineering 1995 Siirt Madenköy Copper deposits are in Madenköy which is country of Şirvan, Siirt. In the mineralization area, there are limestone of Bitlis massive, volcanic rocks (spilite, diabase, porphyry spilite) and mudstone, limestone and their bireccias that are cosecutived with them. The ore bodies are faulted densely and faults of the region are post mineralization. The mineralizations are related to spilite. The thickness of ore bodies is approxsimately 150 m and length is about 150 m. Mineralation is interpreted as volcanosedimentary. Massive, stocwork and disseminated mineralization types are exist. The ore body dips towars NE with an single about 50''. The basic ore minerals are pyrite, magnetite and chalcopyrite. Sphalerite, hematite, leoksan, galenite and chlorite, calcite, dolomite and, quartz.IV In this study, the major elements (Cu, Pb, Zn, Fe and S) of the deposit have been investigated with geochemical and geoistatistical methods. Pb-Cu-Zn, S-Cu-Zn and Fe-Cu-Zn triangle diagrammes show that S, Fe, Cu, Zn and Pb are enriched in the deposit respectively. According to Pb-Cu-Zn triangle diagrammes, Cu is dominant. For that reason, Siirt Madenköy coppper mineralation is a Cu-Zn type massive sulphides. The density distrubutions indicate that, Cu, Zn and Pb elements show lognormal distributions. Correlation analysis show significant positive correlations between Cu, Pb, Zn, S and Pb-Zn. Cu-Zn increase related to depth. These can be considered as important indications to a massive sulphide origin. The proportionality effect isn't the same throughout the deposit. The Zinc content of the deposit has been investigated. It show that this is between 65-85. Poor Pb proved that the deposits are Cu-Zn type massive sulphide. The variogram analysis indicate that ore bodies and poorly mineralized, country rocks are alternating (hole effect) and the deposit has a local anizotropy. The reserve calculations give a total reserve of 14.3 mil. ton of which 13 mil. ton is proven, 1.3. mil. ton is probable and average Cu content is 2.01 %, Pb content 0.19 % and Zn content 0.54 %.