İki doğal kayabalığı türünün (neogobius fluviatilis ve proterorhinus semilunaris) marmara bölgesi`nin bazı göllerinde yaşayan popülasyonlarının biyo-ekolojik özellikleri ve genetik çeşitliliklerinin tespiti

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ülkemizde doğal olarak bulunan iki kayabalığı türünün (Neogobius fluviatilis ve Proterorhinus semilunaris) Marmara Bölgesi'nde yer alan dört farklı doğal ekosistemde önemli büyüme, üreme, beslenme özelliklerini, habitat seçimlerini ve genetik çeşitliliklerini belirlemektir. N. fluviatilis ve P. semilunaris ülkemizin de içinde bulunduğu Karadeniz Havzası'nda yer alan iki doğal kaya balığı türüdür. Avrupa ve Amerika'ya taşınarak doğal türlere ve ekosisteme olumsuz yönde zarar verir hale gelmelerine rağmen hem yabancı hem de yerel dağılım alanlarında temel biyolojik ve ekolojik özellikleriyle ilgili çok az çalışma mevcuttur. Bu çalışma ile her iki türün yaş, büyüme, kondisyon, gibi büyüme özellikleri, cinsi olgunluğa erişme, fekondite, üreme eforu gibi üreme özellikleri, mevsimsel besin tercihleri, arazide ölçülecek çevresel parametreler ile habitat tercihleri gibi biyo-ekolojik özellikleri ve son olarak doğal bölgelerde yüksek olması beklenen genetik çeşitlilik her iki tür için çeşitli istatistiki analizlerin desteği ile tespit edilmiştir. Büyüme N. fluviatilis'de Manyas ve Uluabat'da daha hızlı iken P. semilunaris için en hızlı büyüme Uluabat gölünde rastlanılmıştır. Sapanca gölündeki N. fluviatilis populasyonunda daha az sayıda ama daha büyük yumurta üretimi gözlemlenmiş, P. semilunaris'te en yüksek yumurta üretimi Uluabat gölünde bulunmuş, üreme eforları ve cinsi olgunluğa erişme büyüklükleri her iki tür için büyük varyasyonlar göstermiştir. Her iki türün beslenme tercihleri başlıca zooplankton ve detritus üzerine olmuş ancak göllere ve mevsimlere göre değişiklik göstermemiştir.P. semilunaris berrak suları, iri taş ve kayalıkları ve makrofitli habitatları tercih ederken N. fluviatilis odunsu maddelerin bulunduğu, bulanık ve bitki örtüsüne yakın bölgeleri tercih etmiştir. P. semilunaris'in Sapanca'dan elde edilen örneklerinde 3 farklı haplotip, İznik ve Manyas'ta ise tek bir haplotip tespit edilmiştir. N. fluviatilis'de ise popülasyonların genetik bir farklılaşmaya gitmediği görülmüştür.

The aim of this study is to examine important growth, reproduction, food, habitat preferences and genetic diversity of two goby fishes (Neogobius fluviatilis and Proterorhinus semilunaris) in four different natural ecosystems. N. fluviatilis and P. semilunaris are two native goby fishes in BlackSea Region, Turkey. Although they were introduced in water bodies of Europe and America and impact native species and ecosystems in their non-native range, information on the bio-ecological and genetic characteristics of these two species has been insufficient from both native and non-native range. In this study, some growth features such as age, various growth constants, condition, reproduction features such as size at maturity, fecundity, reproductive effort, food such as seasonal feeding habits, food preferences, environmental variables and habitat preferences, bio-ecological interactions and finally genetic diversity, which is expected to be high in their native range of both species were determined with the aid of various statistical analyses. Growth in N. fluviatilis was faster in Manyas and Uluabat while it was the same in Uluabat for P. semilunaris. N. fluviatilis population Lake Sapanca had less but bigger egg production and highest fecundity was observed in Uluabat for P. semilunaris. Reproduction effort and size at maturity showed great variations among the population. Both species preliminarily prefer zooplankton and detritus but this did not change by season or lakes. P. semilunaris prefers clear water, cobble and rocks and dense macrophytes whereas N. fluviatilis prefers woody substrates, turbid and vegetation.For P. semilunaris three haplotypes in Lake Sapanca and one haplotype in İznik and Manyas lakes were determined. N. fluviatilis did not show any genetic differentation among the population.