Karkamış ağzı

Abstract

Ağız araştırmaları, dil araştırmalarının önemli çalışma alanlarından biridir. Bağlı olduğu dilden şekil ve özellikle ses bilgisi özellikleri bakımından ayrılan ve belirli bir bölgede kullanılan konuşma dili ağız diye adlandırılır. Türkiye'de ilk ağız araştırmaları XIX. yüzyılın sonlarına doğru yabancı gramerciler (Kunos, Kowalski) tarafından yapılmıştır, ancak Türkçe üzerine bu alandaki ilk çalışma Kaşgarlı Mahmud tarafından kaleme alınan Divanü Lügati't Türk'tür. Divanü Lügati't Türk, Kaşgarlı Mahmud'un Karluk, Yağma, Çiğil ve Oğuz boyları arasında gezerek, boylar arasında görülen konuşma farklılıklarını ele aldığı bir çalışmadır. Yapılan bu çalışma, Gaziantep ilinin Karkamış ilçesi ve köylerini kapsamaktadır. İlçe merkezi ve köylerden derlemeler yapılarak ses kayıtları yazıya geçirildi. Metinler, ses ve şekil bilgisi bakımından incelenip Türkiye Türkçesi yazı dili ile Karkamış Ağzı arasındaki farklılıklar ve benzerlikler belirlenerek, bölge ağzının Anadolu Ağızlarındaki yeri tespit edildi.

One of the most important study fields of language researches is the study of dialect. The speaking language which is used in a specific region but is separated from its related language in terms of morphology and especially phonetics is defined as dialect. In Turkey, the first dialect studies were committed by foreign grrammarians Kunos and Kowalski towards the end of the 19th century, but the first work on Turkish language in this field is Divanü Lügati?t Türk written by Kaşgarlı Mahmud. Divanü Lügati?t Türk is a work in which Kaşgarlı Mahmud studied the speaking distinctions among the tribes by wandering among Yağma, Çiğil and Oğuz tribes. This study includes Karkamış province of Gaziantep and its villages. Through the compilations from the city center and the villages, the voice records are written down. Through the texts? evaluation in terms of phonetics and morphology, the similarities and differences between Karkamış dialect and current Turkish language are found and the position of the regional dialect in Anatolian dialects are determined.