20 numaralı Ayntab Kadı Sicili‛nin transkripsiyonu ve değerlendirmesi (H.1060–1061 / M.1650-1651)

Abstract

Osmanlı Devleti'nin mahkeme kayıtları olan Şer'iyye Sicilleri, şehir tarihleri ve mahalli hayata dair ilmi araştırmalar hususunda temel kaynak olmasının yanı sıra, her konuda tarihe kaynaklık edebilecek mahiyettedir. Şer'iyye sicilleri Osmanlı Devleti'nin askeri, hukuki, iktisadi, dini ve idari müesseseleri hakkında çok değerli bilgiler ihtiva etmektedir. Sadece Türkiye sınırları içinde yer alan toprakların tarihi değil, Osmanlı Devleti'nden ayrılan ve bugün Türkiye sınırları dışında bulunan toprakların tarihi hakkında da bu vesikalar büyük bir öneme sahiptir. Şer'iyye sicilleri'nin tarihsel öneminden yola çıkılarak, kültürel değerlerimizin açığa çıkarılması ve özellikle yerel tarih çalışmalarına katkı sağlaması düşüncesiyle bu çalışma meydana getirilmiştir. H.1060-1061 ( M. 1650-1651) yıllarını kapsayan 20 Numaralı Ayntab Şer'iyye Sicili toplam 270 sayfadan oluşmaktadır. Bu çalışmada, 20 numaralı Ayntab Şer'iyye Sicilinin ilk yarısını oluşturan 389 mahkeme kaydının yer aldığı 136 sayfanın transkripsiyonu, transkrip edilen belgelerin özetleri ve değerlendirmesi yapıldı. Ayrıca, Ayntâb'ın kısa tarihçesi verildikten sonra, çalışmayı daha da anlaşılır kılmak gayesi ile Osmanlı hukuk sistemi, Osmanlı mahkemelerindeki görevliler, şer'iyye sicilindeki belge çeşitleri ve şer'iyye sicilleri hakkında genel bilgiler verilmiştir. İncelenen sicilde, vesâyet, miras, borç, boşanma, takas, diyet, sulh, vekâlet, vakıf, hırsızlık, yaralama, mülk alışverişlerine ait belgelerin yer aldığı tespit edilmiştir. Bu doğrultuda Ayntab şehrinin sosyo-ekonomik, hukukî, adlî vb. durumu tasvir edilmiştir. Dolayısıyla bu çalışma ışığında H. 1060–1061 M. 1650-1651 yıllarında Ayntâb'ın sosyo-ekonomik, kültürel, hukukî, adlî vb. tarihi hakkında önemli bilgiler edinilebilir. Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Şer'iyye Sicili, Ayntâb, Kanun, Hukuk, Kadı.

The Judıcıal records of the Ottoman Empire Şer'iyye Records, town history and local issues of life science research, as well as being the main source, the source will be able to date on everything nature. Şer'iyye record of the Ottoman Empire, contain valuable information about military, legal, economic, religious and administrative institutions. Only the history of the land is not located within the borders of Turkey, which is separated from the Ottoman Empire and Turkey today about the history of the land outside the boundaries of these documents has a great significance. Staring from the historical importance of Şer'iyye court records with the idea of revealing our cultural values in particular to contribute to local history studies, this study has been produced. Covering the years of H.1060-1061 (M. 1650-1651) numbered 20 Ayntab Şer'iyye Court Records consists of a total of 270 pages. In this study,389 court records which consist the first half of Ayntab Şer'iyye Court Records numbered 20. In addition, after giving a brief history of Ayntab, with the aim to make work more understandable Ottoman legal system, officials in the Ottoman court, the Court Registers document types and are given general information about the Court Registers. Investigation on the record, documents belonging to guardianship, inheritance, debt, divorce, barter, diet, peace, power of attorney, trust, theft, assault, property shopping have been determined. In this direction, the socio-economic, legal, judicial and so on status of Ayntab city have been illustrated. Therefore, by this study in the year of H. 1060–1061 M. 1650-1651, you can get important information about socio-economic, cultural, legal, judicial and so on history of Ayntab. Key words: Ottoman Empire, Şer'iyye Court Record, Ayntâb, Law, Code, Muslim judge