Spil Dağı kompleksi bazaltlarının petrojenetik evrimi

Abstract

SPIL DAĞI KOMPLEKSİ BAZALTLARININ PETROJENETTK EVRİMİ Gürhan BALTIC Anahtar Kelimeler : Bazalt, Spil Dağı Özet : Manisa ili, Spil Dağı bazaltlarını konu alan bu çalışma, kayaçlann petrolojik ve jeokimyasal özelliklerini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Turgutalp üyesi içinde yer alan mafik volkanitler için Maastrihtiyen yaşı tespit edilmiştir. Turgutalp üyesi, denizaltında oluşmuş mafik volkanitler, kumtaşı- çamurtaşı, çakıltaşı ardalanması ve kireçtaşı bloklarından oluşmaktadır. Bu üye filişten oluşan Manisa birimi içerisinde uyumlu olarak bulunmaktadır. Turgutalp üyesi içinde yer alan mafik volkanitlerle ilgili petrografik ve petrolojik çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalar çerçevesinde kayaçlardan alınan 16 örnek üzerinde yapılan analizlerden elde edilen verilerin diyagramlara işlenmesi neticesinde bazalt ve bazaltik andezit oldukları tespit edilmiştir. Kayaç örnekleri jeokimyasal özelliklerine göre, okyanus ortası sırt bazaltı, adayayı toleyiti ve okyanus ada bazaltı olarak gruplanmıştır. Adayayı toleyitleri ve birkaç okyanus ortası sırt bazalt örneğinin subalkalin, diğer kayaç örneklerinin ise alkalin olduğu belirlenmiştir. Okyanus ortası sırt bazaltlarından N-MORB tipte olanlar LREE'ler bakımından önemli tüketimler sunarken, bu tüketim E-MORB'lar da daha düşük olmasıyla karakteristiktir. Okyanus ada bazaltları (OIB), MORB'a oranla LELE ve LREE açısından daha zengindir. Bu bağlamda OIB'lerin, tüketilmemiş yada az tüketilmiş manto ürünleri oldukları sonucuna varılmaktadır. Levha yitimine bağlı oluşan volkanik kayaların tipik özelliğiyle karakterize, IAT'lerin LREE ve LELE'lerce zenginleştiği gözlenirken, HFSE'ler de negatif anomaliler sunmaktadır. Farklı tektonik ortamları karakterize eden bu kaya topluluklarının oluşumu için, okyanusal yitim sisteminde gelişen hendek gerilemesi ve dalım açısındaki zamana bağlı yükselim modeli önerilmiştir.

PETROGENETTC EVOLUTION OF THE SPIL MOUNTAIN BASALT COMPLEX Gürhan BALTIC Key Words : Basalt, Spil Mountain Abstract : This study is purposed to determine the penological and geochemical properties of Spil Mountain basalt complex in Manisa city. Turgutalp member is composed of mafic volcanics, sandstone-mudstone and limestone blocks formed in a sea floor environment. This member is concordant in the Manisa Unit. Maastrihtiyen age is determined for the mafic volcanics in Turgutalp member. Mafic volcanics of the Turgutalp member is petrologicaly studied. 16 rock samples taken from study area were analysed and the data from these analyse have been used to discribe the rock type on the basis of geochemical data the rocks are classified as basalt and basaltic andesite. The rock samples grouped as OIB, MORB and IAT according to their geochemical characteristic. IAT and some MORB determined as subalkaline, others as alkaline. N type MORBs present important amount of depletion in LREE with respect to the E type MORBs. Ocean island basalts are rich in terms of LELE and LREE in comporison with MORB. This property indicates that ocean island basalts are the products of melting of non-depleted or less depleted mantle source. LREE and LILE became rich in term of elements, but HFSE show lower values for IAT. It is suggested that trench roll-back related with subduction processes and slab steepening play a role in forming of all these rock groups that characterize different tectonic provinces. Ill