Gastronomik bir öge olarak üzümün görsel sanatlardaki biçimleri: Sosyo-kültürel ve tarihsel bir inceleme

Abstract

İnsanın ilk ortaya çıkışından itibaren beslenme ve sanat birbirini etkileyen iki önemli konudur. Bu iki konunun uygarlıklara olan etkileri ve toplumların biçimlenmesindeki rolü, insanın gelişim çizgisinde belirgin bir şekilde görülmektedir. Bu sürecin değişik dönemlerinde, üzümle ilgili sanat yapıtlarının anlatım biçimleri ve üzüme yüklenen anlamları farklılıklar göstermiştir. Bu farklılıkların kültürel katmanları çağlara göre değişim göstermiştir. Bu değişim bağlamında Antikçağ, Ortaçağ ve Yeniçağ dönemlerinde insanın en önemli gereksinimi olan beslenme ediniminin çağlara göre farklı gelişim ve değişim gösterdiği görülmüştür.Bu çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci Bölümde; Gastronomi kavramı ve beslenme faaliyetinin gastronomi kavramına evrilme öyküsü anlatılmaya çalışılmıştır. İkinci Bölümde; Üzüm, üzüm kültürü ve üzümün kültürle olan ilişkisi ile mitolojik ve dinsel inançlardaki yeri anlatılmıştır. Üçüncü Bölümde; sanat ve görsel sanatlar ele alınarak seçilmiş üzüm görselleri üzerinden üzümün sanatla ilişkisi irdelenmiştir. Son bölümde İkonografi Yöntemle, görsellerin üzümle ilgili analizi yapılarak, sanatın gastronomiye, gastronominin de sanata etkileri tartışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Gastromomi, görsel sanat, ikonografi, mutfak kültürü, üzüm

Nutrition and art are two important interacting subjects since the first appearance of the humanbeing. The effects of these two subjects on civilisations and their role in formation of the societies are seen through the progress line of the mankind. At different periods of this progress, the explanandum of art works related to grape and their attributed meanings to grape have shown differences. The cultural stratas of these differences has undergone changes in every age. In the context of this change, in terms of Archaic Age, Medieval Age and New Age, it comes into question that the most important need of the humanbeing, the act of nutrition, shows different changes and developments in every age. Present study is composed of four chapters. Initial chapter is dedicated to the concept of gastronomy, and the story of transformation of the act of nutrition into the concept of gastronomy is tried to be explained. Second chapter is dedicated to grape and grape culture, and grape's relationship with culture and its place in mythological and religious beliefs are described. In the third chapter, by focusing on art and visual arts, the relationship between grape and art is examined over selected grape images. In the last chapter, the effects of art on gastronomy and vice versa are discussed by analysing the images concerning grape iconographically. Key words: Cuisine culture, gastronomy, grape, iconography, visual art