İbn Hacer El-Heytemî`nin El-İ`lâm bi Kavâtii`l-İslâm adlı el yazmasının tahkiki

Abstract

Bir ötekileştirme ve dışlama aracı olarak tekfir, mümini İslam dairesi dışına çıkarmaktır. Dünyevi ve uhrevi sonuçları olan tekfir hükmü karar, sonuçları ağır olankritik bir karar olması yönüyle üzerinde iyice düşünülmesi gereken ve asla kişilerin şahsi inisiyatiflerine bırakılmaması gereken bir hükümdür. Araştırmamız söz konusu kavramın çerçevesini ve sınırlarını çizmek suretiyle bunun sıradan bir hüküm olmadığını temellendirmeye çalışmıştır. Tekfirin kavramsal alt yapısı, tarihte ortaya çıkışı, siyasi bağlamı gibi konular bu çalışmanın muhtevasını oluşturmaktadır. Tekfir, Müslümanlar arası siyasi ihtilaflarda ötekileştirmenin bir aracı halindedir. Bunun, meşrulaştırmanın kolaycı bir yolu olduğu da söylenebilir. Tarihte Harici hareket bunun nasıl bir örneği ise günümüzde kendisinin İslamla özdeşleştiren şiddet hareketlerinin akıttıkları kanların dayanağı da tekfir olmuştur. Bu sebeple İslam'da tekfir kavramının iyi bir şekilde incelenmesi gerekir. Esasen ilmi geleneğimizde buna dair oldukça fazla eser vardır. Nitekim İbn Hacer elHeytemî'nin el-İ'lâm bi Kavâtii'l-İslâm adlı risalesi bunlardan bir tanesidir. Çalışmamızda bu eserin günümüze ulaşmış olan hicri 1085 tarihli el-Ezher Kütüphanesinde 144/28580 no'lu mevcut yazma nüshasının tahkiki yer almaktadır.İbn Hacer, yaşadığı dönem itibariyle bir yandan Osmanlı Devletinin siyasi hükümranlığına, diğer yandan Şii Safevî devletine siyasi ataklarına şahit olmuştur. Muhtemelen Şii-Sünni çatışmasının tezahür ettiği bir dönemde telif edilmiş olan ve İslam'da itikadi sınırların ortaya konulduğu bu eser, günümüzde tekfire kolayc a başvuranların bu davranışlarının ne kadar hatalı olduğunu gözler önüne sermesi yönüyle önemlidir. Tezimizin, Müslümanlar arası şiddet hareketlerinin yükseldiği bir dönemde söz konusu eseri yeniden gündeme getirmek suretiyle önemli olduğunu düşünmekteyiz.Anahtar Kelimeler: Küfür, Tekfir, İbn Hacer el-Heytemî, el-İ'lâm bi Kavâtii'l-İslâm

Judging someone as unbeliever is an alienation and exclusion mean which takes the believer out of Islam circle. This decision which has results in this and after lives is so critical provision. As for the person who was judged as unbeliever can not profit from Muslims rights in this world. In addition to this, there is a painful eternal destination waiting this person in the hell in after life. So we should betaken into consideration that judging people as unbelievers shouldn't done according to people's personal initiations. The concept of our research aims to emphasis that this provision is not such a normal one. The contents of this research consist of the basis structure of the term ' judging unbeliever. Thus'takfir /judging unbeliever' has become a mean of alienation in disputes among Muslims.Through history Alkhawarej groups is an example of this while nowadays Isis and its actions has become an example of takfir'. For these reasons, the concept 'judging others as unbelievers / takfir' should be studied carefully in Islam. In fact, there are lots of writings about this in our scientific tradition. For example, `Ibn Hijr Al Haytamy's book 'Al Eila m Bi Kawatei Al Islam' is one of them. Our work also is concerned with a copy of this book that is found in Saud King Library. Ibn Hijr has witnessed both the Ottoman domınance and The Shia Sawafı polıtıcal attacks. It is obvious that this work has written in the period of the Shia –Sunni conflict and which cleared the belief range in Islam. Nowadays it is very important to reveal the wrong actıon of the people who judge others as unbelıevers. The Muftis and the judges about that they shouldn't judge others as unbelievers easily, and he showed his point of view by saying that ' it is better to declare a person as believer by mistake than to judge him as unbeliever.Keywords: Disbelief, Judge someone as unbeliever 'takfir', Ibn Hijr Al haytamy's book ' Al Eilam Bi Kawatei Al Islam