Ekonomik büyümenin çevreye etkilerinin farklı gelişmişlik düzeyindeki ülkeler için incelenmesi

Abstract

Ekonomik büyüme ve çevre ilişkisi, ülkelerin Sanayi Devrimi sonrası ekonomik kalkınma hedefine odaklanıp hızlı bir şekilde ekonomilerini büyütmeleri ve sonrasında meydana gelen çevresel sorunların küresel boyutlara ulaşmasıyla birlikte birçok araştırmanın odak noktasında bulunmaktadır. Ekonomi ve çevre ilişkisi çok eski tarihlere dayansa da kayda değer tartışmalar 17. yüzyılın sonlarında başlamaktadır. Ekonomik büyüme ve çevre ilişkisini incelemeyi amaçlayan bu çalışmada; ekonomik büyüme, enerji tüketimi, ticari serbestleşme, kentleşme ve CO2 emisyonu ilişkisi farklı gelişmişlik düzeyindeki ülke grupları için 1980-2013 yıllarını kapsayan dönem için analiz edilerek, ekonomik büyüme ve çevre ilişkisinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca, ÇKE hipotezinin geçerliliğini test etmek için kişi başı GSYH'nın karesi bağımsız değişken olarak modele dahil edilmiştir. Küresel çevresel sorunları önleyici tedbirlerin etkisinin test edilmesi, bu sorunların çözümü için önem arz etmektedir. 1997 yılında BM himayesinde yapılan ve sera gazı emisyon artışlarına kısıtlama getiren Kyoto Protokolü, 2005 yılında yürürlüğe girmiştir. Bu anlaşma, fosil yakıtlı enerji tüketiminin azaltılması, enerjinin daha etkin kullanılması, daha temiz enerji kaynaklarına yönelinmesi, çevre dostu enerji teknolojilerinin geliştirilmesi ve bunun ülkeler arası transferinin teşvik edilmesi gibi enerji alanında birçok düzenlemenin yapılmasını vurgulamıştır. Bu yüzden enerji tüketimindeki Kyoto kukla değişkeni etkisinin karbon dioksit emisyonu üzerindeki etkisini incelemek için, 2005 yılı için kukla değişken kullanılmış ve bağımsız değişken olarak modele dahil edilmiştir.Elde edilen bulgulara göre yüksek orta gelirli ve düşük orta gelirli ülke gruplarında ÇKE hipotezi geçerli iken, gelişmiş ve az gelişmiş ülke gruplarında ÇKE hipotezi geçerli değildir. Enerji tüketiminin CO2 emisyonu üzerindeki etkisi tüm ülke gruplarında pozitif ve istatistiksel olarak anlamlıdır. Ticari serbestleşmedeki bir artış az gelişmiş ve düşük orta gelirli ülke gruplarında karbon dioksit emisyonunu artırırken, yüksek orta gelirli ülke grubunda karbon dioksit emisyonunu azaltmaktadır. Gelişmiş ülkelerde ise ticari serbestleşmenin CO2 emisyonu üzerindeki etkisi istatistiki olarak anlamsızdır. Gelişmiş ve az gelişmiş ülke gruplarında kentleşmedeki bir artış CO2 emisyonunu azaltırken, yüksek orta gelir ve düşük orta gelir grubunda ise CO2 emisyonunu artırmaktadır. Gelişmiş ülke grubunda Kyoto kukla değişkeninin katsayısı negatif işaretli, düşük orta gelir ülke grubunda pozitif işaretli ve istatistiksel olarak anlamlı iken, diğer iki ülke grubunda katsayılar istatistiksel olarak anlamsızdır.

The relationship between economic growth and environment is focus of many researches, with countries focusing on economic development goal and rapidly growing their economies and environmental problems reaching global dimensions after Industrial Revolution. Although debates about the relationship between economy and environment are based on very ancient history, remarkable debate begins in the late 17th century. This study, which aims at investigating the relationship between economic growth and environment, is to investigate economic growth and environment nexus by analyzing the relationship between economic growth, energy consumption, trade liberalization, urbanization and CO2 emissions for the period of 1980-2013 for groups of countries with different development levels. In addition, the square of real GDP per capita is added as an independent variable in the model to test the validity of EKC hypothesis. Testing the effectiveness of preventive measures against global environmental problems is important for solving these problems. The Kyoto Protocol, implemented under the auspices of the United Nations in 1997 and restricting emissions of greenhouse gases, entered into force in 2005. This protocol emphasizes the implementation of a number of regulatory measures in the energy field, such as reducing fossil-fueled energy consumption, using energy more efficiently, addressing cleaner energy sources, developing environmentally friendly energy technologies, and promoting the transfer of energy between countries. Therefore, it is used the dummy variables in energy consumption for the period of 2005-2013 and added in the model as an independent variable to examine the effects of Kyoto dummy in energy consumption on carbon dioxide emissions.The findings indicate that the EKC hypothesis is valid for upper middle income and lower middle income country groups, while the hypothesis is not valid for high income and low income country groups. The effect of energy consumption on CO2 emissions is positive and statistically significant in all country groups. An increase in trade liberalization increases carbon dioxide emission levels in low income and lower middle income country groups, whereas an increase in trade liberalization in upper middle income country group reduces the emission level. In developed countries, the effect of trade liberalization on CO2 emissions is statistically insignificant. An increase in urbanization in developed and underdeveloped countries reduces CO2 emissions while increasing CO2 emissions in the upper middle income and lower middle income groups. In the high income country group, the coefficient of the Kyoto dummy variable is negative and statistically significant; it has positive sign in lower middle income country group and statistically significant. On the other hand, the coefficients of the dummy variables in the other two groups of countries are statistically insignificant.