Metalik malzemelerde X-ışını difraksiyonu (XRD) ve enerji dağılım spektrometresi (EDS) yöntemleriyle karakterizasyonu

Abstract

METALİK MALZEMERDE X-ISINI DİFRAKSİYONU (XRD) VE ENERJİ DAĞILIM SPEKTROMETRESİ (EDS) YÖNTEMLERİYLE KARAKTERİZASYON Esra KURUTLU YILMAZ Anahtar Kelimeler: Enerji Dağılım Spektrometresi, X-ışını Difraksiyonu, Tarama Elektron Mikroskobu, Malzeme Karakterizasyonu, ZAF Düzeltme Yöntemi, Bence- Albee Düzeltme Yöntemi. Özet : Bu çalışmanının amacı, Enerji Dağılım Spektrometresi (EDS) ve X-ışını Difraksiyonu (XRD) yöntemleriyle malzeme karakterizasyonudur. Paslanmaz çelik ve MnS kalıntıları içeren düşük alaşımlı çelik numunelerinin EDS ile mikroanalizi deneyleri sırasında ilk olarak ZAF düzeltme yöntemi kullanılmış ve Tarama Elektron Mikroskobunun (SEM) numune eğim, X-ışını dedektör eğim açılan ve ivmelendirme voltajı değerleri ile numunenin yüzey pürüzlülüğü değerlerinde değişiklikler yapılarak bu faktörlerin analiz sonucuna olan etkileri araştırılmıştır. EDS ile çalışmalar esnasında dolomit numunesinde Bence-Albee düzeltme yönteminin uygulaması da yapılmıştır. XRD telatiğinin kullanıldığı analizlerde borlu bir yüksek hız çeliğinin döküm ve farklı ısıl işlemler sonrasında içerdiği fazlar tanımlanmaya çalışılmıştır. Elde edilen ölçüm sonuçlan, güvenilir bir analiz için çalışma koşullarının doğru belirlenmesi gerektiğini göstermiştir. ıı

THE CHARACTERIZATION OF METALLIC MATERIALS BY USING X- RAY DIFFRACTION (XRD) AND ENERGY DISPERSIVE SPECTROMETER (EDS) METHODS Esra KURUTLU YILMAZ Keywords: Energy Dispersive Spectrometer, X-Ray Diffraction, Scanning Electron Microscope, Material Characterization, ZAF Correction Method, Bence-Albee Correction Method Abstract: The aim of this study is material characterization by using Energy Dispersive Spectrometer (EDS) and X-Ray Diffraction (XRD) methods. Primarily, ZAF correction method has been used during the microanalysis of a stainless steel sample anda low alloyed steel sample containing MnS inclusions. Then, tilt angle and take-off angle, acceleration voltage of SEM and surface roughness of the sample have been varied to observe the effects of these factors on the results of the analysis. Also, Bence-Albee correction method has been applied on a dolomite sample during EDS analysis. In the XRD analysis, different phases of boron added high speed steel, after casting and various heat treatments, have been identified. Consequently, the attained measurement results have shown that working conditions should be determined correctly for a reliable analysis. m