Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin servikal kanserden korunmaya yönelik sağlık inançları

Abstract

Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Servikal Kanserden Korunmaya Yönelik Sağlık İnançlarıAmaç: Bu çalışmanın amacı; hemşirelerin Pap smear ve serviks kanserine ilişkin sağlık inançlarını değerlendirmek, böylece katılımcıların Pap smear testi yaptırmadaki sınırlılıklarını belirlemek ve Pap smear testini yaptırmadaki engellerin farkındalığını arttırmaktır.Yöntem: Bu çalışma kesitsel, tanımlayıcı tipte anket çalışması olup Nisan-Ağustos 2016 tarihleri arasında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde çalışan cinsel aktif 18-65 yaş arası 294 kadın hemşireye uygulanmıştır. Katılımcılara 10 adet sosyo-demografik ve 35 adet rahim ağzı kanserinden korunmaya yönelik inanç modeli ölçeği sorularından oluşan bir anket formu yüz yüze görüşülerek uygulanmıştır. Verilerin analizi SPSS 11,5 paket programında yapılmıştır. Tanımlayıcı istatistikler dağılımı normal olan değişkenler için ortalama standart sapma, dağılımı normal olmayan değişkenler için median (min-max), nominal değişkenler ise vaka sayısı ve (%) olarak gösterilmiştir. Gruplar arasında ortalamalar yönünden farkın önemliliğini t testi ile ortanca değerler yönünden farkın önemliliği Mann Whitney-U testi ve Kruskal Wallis testi ile araştırılmıştır. Nominal değişkenler Pearson Ki-Kare veya Fisher Exact testi ile değerlendirilmiştir. Katılmayı kabul eden hemşireler çalışmaya dahil edilmiştir. Cinsel aktif olmayan ve çalışmaya katılmak istemeyen hemşireler çalışma dışı bırakılmıştır.Bulgular: Çalışmaya katılan 294 hemşirenin sağlık inanç modeli ölçeği Pap smear yarar algısı (ort 33,18), Pap smear engel algısı (ort 31,18), ciddiyet algısı (ort 24,54), sağlık motivasyonu algısı (ort 9,7) ve duyarlılık algısı (ort 7,77) puandır. Smear taraması yaptıranların hiç yaptırmayanlara göre Pap smear engel algısı düzeyi düşük bulunmuş olup istatistiksel olarak anlamlıdır(p<0,00). Smear taraması yaptıranların hiç yaptırmayanlara göre Pap smear yarar algısı yüksek bulunmuş olup istatistiksel olarak anlamlıdır (p=0,001). Yaş gruplarına göre bakıldığında 20-30 yaş grubundaki genç popülasyonun smear yaptırma oranı diğer gruplara göre anlamlı düzeyde düşük bulunmuştur(p=0,023). Eğitim durumu yönünden üniversite mezunlarının smear yaptırma oranı anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur(p<0,00).Sonuç: Katılımcıların öğrenim düzeylerinin yüksek olmasına ve sağlık personeli olmalarına rağmen, servikal kanser tarama testi yapılması ile ilgili önermelere katılma oranları düşük bulunmuştur. Özellikle gençler, öğrenim düzeyi ve sosyoekonomik düzeyi düşük olanlar başta olmak üzere servikal tarama testlerinin uygulanması ve yararları konusunda topluma yönelik müdahale çalışmaları planlanıp uygulanabilir. Pap smear hakkındaki bilinci arttırıp engel algılarını azaltmak amacıyla uygulayacağımız müdahaleler hemşirelerin ve danışmanlık yaptıkları toplumun smear yaptırma ihtimalini arttıracaktır.Anahtar Kelimeler: Servikal kanser, Sağlık İnancı, Sağlık İnanç Modeli, Pap Smear Tarama

Health Beliefs of the Nurses working in a University Hospital Regarding on Prevention from Cervical Cancer Aim: The aim of this study is to evaluate the health beliefs of the nurses about Pap smear test and cervical carcinoma, to determine the influential factors on it by taking the sociodemographic features of the participants into consideration; raise the awareness of barriers for having a Pap smear testMethod: This cross-sectional, descriptive study was conducted between April and August 2016 among 294 female nurses aged between 18 and 65 working at Ankara University Faculty of Medicine. A survey, which includes 10 socio-demographic and 35 health belief model scale questions, was conducted by face-to- face interviews. Analysis of the data was interpreted by using SPSS 11.5 package program. Descriptive statistics are shown as mean standard deviation for variables with normal distribution, median (min-max) for non-normal distributions, and number of cases and (%) for nominal variables. The significance of the differences between groups in terms of median values with t test was investigated with Mann Whitney-U test and Kruskal Wallis test. Nominal variables were assessed by Pearson Chi-Square or Fisher Exact test. Nurses who agreed to participate were included in the study . Nurses who are not sexually active and do not want to participate in the study are excluded.Results: The distribution of the mean scores from all the participants in the health belief model for preventing from cervical carcinoma was as follows: mean 33,18 for confidence / benefit perception subgroup, mean 31,18 for barrier perception subgroup; mean 24,54 for Severity perception subgroup , mean 9,7 for Health Motivation subgroup; mean7,77 for sensitivity perception subgroup. Pap smear barrier perception level of the group that had smear at least once was found to be lower than the ones who has never had tested and difference between the groups was statistically significant (p <0.00). Pap smear benefit level was found to be higher on the group that had smear at least once than never tested, and the difference between the groups was statistically significant (p = 0.001). According to age groups, the smear rate of the young population in the 20-30 age group was found to be significantly lower than the other groups (p = 0.023). In terms of educational status, smear rate of university graduates was significantly higher (p < 0.00).Conclusion: Despite the high level of education of the participants and the fact that they are health personnel, participation rates on the cervical cancer screening test were found to be low. Community oriented intervention studies about the benefits and application of the servical screening tests can be planned and implemented for especially young people, those with low education and social economic level. Interventions aiming to reduce the perception of barrier and increase awareness about pap smear can lead to increase in smear possibility of nurses and their consulting communities.Key Words: Cervical cancer, Health Belief, Health Belief Model, Pap smear