Lucretius`tan günümüze atom kavramının gözlem ve deneye dayalı ardışık etkinlikler ile öğretimi

Abstract

İlk Çağ'da bilimin doğduğu topraklardaki filozoflar bizlere günümüz atom öğretimi için önemli bir miras bırakmıştı. O dönemin filozoflarının bilgiyi doğada aramaları ve gözlemle varlığın kaynağını sorgulamaları atomçuluğu ortaya çıkardı. Bugün bizler onların ve ardıllarının inşa ettiği düşünce biçimini genç nesillere aktarıyoruz. Ancak mevcut atom kavramı öğretimimiz gerek öğretim yöntemi gerekse öğrenme kazanımları açısından halen istendik düzeye ulaşamamıştır. Bu düşünce ile bu araştırmada, atom kavramı, İlk Çağ atom düşüncesini günümüze taşıyan Romalı filozof Lucretius'un De Rerum Natura adlı eserinden yola çıkarak, tarihsel gelişim sürecinde yer alan gözlem ve deneyleri aracılığıyla sınıf ortamına aktarılmıştır. Araştırmada İlk Çağ atom düşüncesi ve sonrasında yaşanan gelişmeler altı başlık altında toplanarak 11 haftalık altı etkinlik modülü geliştirilmiştir. Araştırma deneme öncesi modellerden (pre-experimental designs) tek-grup öntest ve son-test desende (the one-group pretest-posttest design) planlanmıştır. Araştırma sürecinde uygulanan deneysel işlemin örneklem üzerinde oluşturduğu etkinin kalıcılığını belirlemek amacıyla kalıcılık testi desene eklenmiştir. Araştırmanın katılımcılarını; 2012-2013 eğitim-öğretim yılında, bir Batı Anadolu Üniversitesi?nin Eğitim Fakültesinin Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilim Dalı Lisans Programı Üçüncü Sınıfta öğrenim görmekte olan 73 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak `İzleme Testi` kullanılmıştır. İzleme testi iki-aşamalı çoktan-seçmeli tanılayıcı test (two-tier multiple-choice diagnostic test) türünde geliştirilmiştir. Testten elde edilen verilerin analizinde test varsayımları sağlandıktan sonra ilişkili örneklemler (tekrarlı ölçümler) için tek faktörlü ANOVA (One-Way Repeated Measures ANOVA) uygulanmıştır. ANOVA sonuçlarına tamamlayıcı olarak gruplar arasındaki farklılığın yönünü belirlemek amacıyla Holm?ün ardışık Bonferronni yöntemi izlenerek t-testi yapılmıştır. Ayrıca öğretmen adaylarının görüşlerinin analizinde frekans analizi yapılmış ve yüzde değerleri hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda gözlem ve deneye dayalı ardışık etkinliklerin öğretmen adaylarının atom kavramına ilişkin bilgi düzeyleri üzerinde anlamlı bir etkisi görülmüştür. Öğretmen adaylarının görüşleri değerlendirildiğinde bazı kavram yanılgıları belirlenmiş ve belirlenen yanılgıların büyük bölümünün öğretim süreci sonrası giderildiği görülmüştür.

The philosophers, from where the science was born at Antiquity, have bequeathed to us an important thing about atom teaching. The search of knowledge through nature and the inquiry of source of being through observation of that age's philosophers have revealed the atomism. Today we transmit the way of thinking of them and their consecutives founded to young generations. However, current atom concept teachings haven't reached required levels from the points of both teaching methods and learning attainments. With this purpose in this research atom concept is conveyed to the classroom milieu through observations and experiments related to the atom concept during historical development process starting with the masterpiece of, the carrier of the atom thoughts of Antiquity to our age, Roman philosopher Lucretius, namely De Rerum Natura. In the research the Antiquity atomic thought and the following developments gathered under six headings eleven week activity modules have been launched. The research has been planned according to the one-group pretest-posttest design that is one of the pre-experimental designs. In order to define the permanence of the effect, of experimental procedure applied during the research process, on the sample the retention test is added to the design. In the academic year 2012-2013, senior pre-service science teachers (N=73) in The Department of Science Education of the Education Faculty of a West Anatolian university have constituted the participants of the research. In the research as a data collection tool `Follow-up Test` has been used. Follow-up Test is launched as two-tier multiple-choice diagnostic test type. In the analysis of the data from the test, after the test assumptions are assured, for the related samples One-Way Repeated Measures ANOVA has been applied. As supplementary to the results of ANOVA, in order to define the direction of the difference between groups, t-Test has been done through Holm's Sequential Bonferonni Procedure. Besides, in the analysis of pre-service teachers' views the frequency analysis has been done and the percentages have been calculated. At the end of the research, it is seen that sequential activities based on observation and experiment has a significant effect on pre-service teachers? knowledge levels related to atom concept. When the opinions of pre-service teachers is reviewed some misconceptions has been identified and it is seen that after the teaching process most of the identified misconceptions has faded away.