Üniversite öğrencilerinin yakın ilişkilerinde bağlanım: Romantik ilişkilerle ilgili akılcı olmayan inançlar ve cinsiyet rolleri

Abstract

Bu araştırmada, romantik birlikteliği olan üniversite öğrencilerinin, Yatırım Modeli çerçevesinde ele alınan, ilişki bağlanımları (ilişki yatırımı, ilişki doyumu ve seçeneklerin niteliğini değerlendirme) incelenmiştir. Çalışmada ilk olarak, üniversite öğrencilerinin yakın ilişkilerine bağlanımları ile romantik ilişkilerle ilgili akılcı olmayan inançlar arasındaki ilişki incelenmiştir. Bunun yanında, romantik ilişkilerle ilgili akılcı olmayan inançların, cinsiyetin, cinsiyet rollerinin, SED'in, algılanan ana-baba tutumunun, ebeveyn birlikteliğinin (birlikte/ayrı/kayıp) yakın ilişkilerine bağlanımlarını yordayıp yordamadığına bakılmıştır. Son olarak, cinsiyet, cinsiyet rolleri, SED, algılanan ana-baba tutumu, ebeveyn birlikteliğine göre yakın ilişkilerine bağlanımlarının farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir.Araştırma, var olan bir durumu olduğu gibi ortaya koymayı amaçlayan, betimsel bir araştırmadır. Araştırmanın çalışma grubu, 2012-2013 eğitim-öğretim yılı güz döneminde öğrenimine devam eden 379'u kadın, 243'ü erkek, toplam 622 üniversitesi öğrencisinden oluşmuştur. Araştırmada öğrencilerin ilişkilerine bağlanımlarını ölçmek üzere `İlişki İstikrarı Ölçeği`; romantik ilişkileriyle ilgili akılcı olmayan inançları ile ilgili veriler `Romantik İlişkilerde Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği `; toplumsal cinsiyet rolleriyle ilgili veriler `BEM Cinsiyet Rolleri Ölçeği` kullanılmıştır. Ayrıca araştırmacı tarafından katılımcılarla ilgili kişisel bilgilere ulaşabilmek `Kişisel Bilgi Formu` geliştirilmiştir.Verilerin istatistiksel analizleri için SPSS 20.0 paket programı kullanılmıştır. Üniversite öğrencilerinin yakın ilişkilerine bağlanımları ile romantik ilişkilerle ilgili akılcı olmayan inançlar arasında ilişkiyi incelemek için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı; öğrencilerinin akılcı olmayan inançları, cinsiyet, cinsiyet rolleri, cinsiyet/cinsiyet etkileşimi, sosyo-ekonomik durum, algılanan ana-baba tutumu, ebeveyn birlikteliği durumlarının yakın ilişkilerle ilgili bağlanımlarını yordayıp yordamadığını belirleyebilmek için Aşamalı Çoklu Regresyon Analizi; cinsiyet ve cinsiyet rollerine göre romantik ilişkilerde bağlanım (doyum, alternatif, yatırım,) puan ortalamalarının farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için İki Yönlü MANOVA [2(cinsiyet) X 4(cinsiyet rolleri)]; SED, algılanan ana-baba tutumu, ebeveyn birlikteliğine göre yakın ilişkilerine bağlanımlarının farklılaşıp farklılaşmadığı test edebilmek için ise ANOVA kullanılmıştır. Çalışmada hata payı üst sınırı .05 olarak kabul edilmiştir.Araştırma çerçevesinde elde edilen bulgular aşağıda özetlenerek verilmiştir:1-Üniversite öğrencilerinin Yakın İlişkilerde Bağlanım'ın alt ölçeklerinden Doyum ile Romantik İlişkilerle İlgili Akılcı Olmayan İnançlardan Fiziksel Yakınlık ve Cinsiyet Farklılıkları arasında negatif yönde anlamlı ilişkiler olduğu; Aşırı Beklentiler, Sosyal Zaman Kullanımı, Zihin Okuma ve Farklı Düşünmek arasında anlamlı ilişkiler olmadığı görülmüştür. Alternatifler alt boyutu ile Fiziksel Yakınlık arasında pozitif yönde; Zihin Okuma, Farklı Düşünmek ile negatif yönde ilişkili vardır. Bununla birlikte alternatiflerle Aşırı Beklentiler, Sosyal Zaman Kullanımı ve Cinsiyet Farklılıkları arasında da anlamlı bir ilişki bulunmaktadır. Yatırım alt boyutu ile Sosyal Zaman Kullanımı, Zihin Okuma ve Farklı Düşünmek arasında pozitif yönde; Aşırı Beklentiler ile negatif yönde ilişki elde edilmiştir. Fiziksel Yakınlık ve Cinsiyet Farklılıkları arasında anlamlı bir ilişki yoktur.2-Araştırmada İlişkiye yaşanan doyumu sırasıyla Fiziksel Yakınlık, Cinsiyet Rolleri ve Farklı Düşünme değişkenlerinin yordadığı görülmektedir. Alternatiflerin Niteliğini Değerlendirmeyi ise Cinsiyet/Cinsiyet Rolleri Ortak Etkileşimi, Fiziksel Yakınlık, Zihin Okuma, Sosyal Zaman Kullanımı, Farklı Düşünme değişkenlerinin yordadığı görülmektedir. İlişkiye Yapılan Yatırımları yordayan değişkenler incelendiğinde Zihin Okuma, Cinsiyet Farklılıkları, Sosyal Zaman Kullanımı ve algılanan ebeveyn tutumları olduğu görülmektedir. 3-Erkek katılımcıların kadınlarla kıyaslandığında alternatifleri daha olumlu değerlendirdikleri görülmüştür. Bununla birlikte cinsiyetler açısından İlişkiden Elde Edilen Doyum ve İlişkiye Yapılan Yatırımlar puan ortalamaları arasında anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür. 4-Üniversite öğrencilerinin cinsiyet rollerinde göre Doyum alt boyutunda, Kadınsıların Erkeksilerden, Androjenlerin Erkeksi ve Belirsiz olanlardan anlamlı düzeyde daha yüksek olduğu görülmektedir. Alternatifler açısından bakıldığında, Erkeksilerin Kadınsı ve Belirsiz olanlardan daha yüksek olduğu görülmektedir. Son olarak, Yatırım açısından değerlendirildiğinde, Androjenlerin Belirsiz olanlardan daha yüksek puana sahiptirler.5-Cinsiyet/Cinsiyet rolleri ortak etkisine Yakın İlişkilerde Bağlanım puanlarının ortalamaları karşılaştırıldığında, Yatırım puanlarının ortalamalarının farklılaştığı; buna karşın Doyum ve Alternatifler puanlarının ortalamalarının ise farklılaşmadığı görülmektedir. Yatırım açısından ortaya çıkan farkın kaynağı incelendiğinde, erkek Androjenlerin puanlarının ortalamasının kadın Erkeksilerden ve erkek Belirsiz olanlardan anlamlı düzeyde yüksek olduğu görülmektedir. 6-Katılımcıların sosyo-ekonomik düzeylerine göre Yatırım Yapma ve Alternatifleri Değerlendirme ortalamalarının farklılaşmadığı, sosyo-ekonomik durumu orta olan üniversite öğrencilerinin, sosyo-ekonomik düzeyi düşük olanlardan daha fazla Doyum yaşamaktadırlar.7-Ana-baba tutumlarının ve ebeveyn birlikteliğinin bireylerin yakın ilişkilerinden aldıkları Doyum, Alternatifleri Değerlendirme ve İlişkilerine Yaptıkları Yatırım üzerinde anlamlı bir değişken olmadığı görülmüştür.Araştırmanın sonuçları ilgili alan yazın ışığında tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur.

In this research, relationship commitments (relationship investment, relationship satisfaction and evaluating the quality of options) which are discussed within the frame of Investment Model, of university students who have a romantic relationship are examined. In the study, firstly, the relation between the commitments of university students to their close relationships was invastigated. Besides that, it was seen if irrational beliefs about romantic relationships, gender, gender roles, SEL ( socio-economic level), perceived parent attitude, parent togetherness (together/separate/lost) predicts their commitment to their close relationships or not. Lastly, it was examined if their commitment to their close relationships differ based on gender, gender roles, SEL, perceived parent attitude, parent togetherness or not. The research is a descriptive research which aims to present an existing situation as it is. The study group of the research consisted of 622 university students who continue their educationin the fall semester of the academic year of 2012-2013 and of whom 379 are female and 243 male. In the research, to obtaine the commitments of students to their relationship, `Rational Stability Scale`; to obtaine data about their irrational beliefs about their relationships `Scale for Irrational Beliefs in Relationships` was used. Also `Personal Information Form` was developed by the researcher in order to reach personla information about the participants. SPSS 20.0 package program was used for the statistical analysis of the data. In order to examine the relation between the students' commitment to their close relationships and irrational beliefs about romantic relationships Pearson Product-moment Correlation Coefficient; in order to determine whether or not the students' irrational beliefs, gender, gender roles, gender/gender interraction, socie-economical condition, perceived parent attitude, parent togetherness status predict their commitment regarding close relationships Gradual Multiple Regression Analysis; in order to determine whether or not their commitment ( satisfaction, alternative, investment) score averages in romantic relationships differ based on gender and gender roles, Two-way MANOVA [2 (gender) x 4 (gender roles)]; and in order to test whether or not their commitment to their close relationships differ based on SEL, perceived parent attitude and parent togetherness, ANOVA was used. In the study, maximum error marging is accepted as .05. The findings obtained within te frame of research is summarized below:1-It was seen that there are significant negative relations between university students' Satisfaction, one of the sub-scales of Commitment in Close Relationships and Physical Closeness and Gender differences which are part of Irrational Beliefs regarding Romantic Relationships; that there aren't significant relations between Extreme Expectations, Social Time Usage, Mind Reading and Thinking Differently. There is a positive relation between Alternatives sub-dimension and Physical Closeness; a negative relation between Mind Reading, Thinking Differently. Along with this there is also a significant relation between alternatives and Extreme Expectations, Social Time Usage, Gender Differences. A positive relation between Investment sub-dimension and Social Time Usage, Mind Reading and Thinking Differently; a negative relation with Extreme Expectations was obtained. There is no significant relation between Physical Closeness and gender Differences. 2-In the research, it is seen that variables of Physical Closeness, Gender Roles and Thinking Differently predict the Satisfaction Experienced in the Relationship in order. It is seen that variables of Gender/Gender Roles Common Interraction, Physical Closeness, Mind Reading, Social Time Usage, Thinking Diferently predict Evaluating the Quality of the Alternatives. When the variables predicting the Investments Made on the Relationship are examined, it is seen that they are Mind Reading, Gender Differences, Social Time Usage and perceived parent attitudes. 3-It is seen that male participants evaluate alternatives more positively compared to women. Nevertheless, it was seen that there isn't a significant relation between the score averages of Satisfaction Obtained from the Relationship and Investments mde on the Relationship in terms of genders. 4-According to the gender roles of university students, it is seen that Effeminates are significantly higher than Masculines and Androgens are higher than Masculines and unseggragateds in Satisfaction sub-dimension. When viewed in terms of Alternatives, it is seen that Masculines are higher than Effeminates and unseggragateds. Lastly, when evaluated in terms of Investment, Androgens have higher score than Unseggragateds. 5-When Gender/Gender roles common influence is compared with score averages of commitment in close relationships, it is seen that the averages of Investment scores differ; on the other hand, the score averages of Satisfaction and Alternatives do not differ. when the source of the difference emerging in terms of Investment is examined, it is seen that the score averages of male Androgens is are significantly at a higher level than female Masculines and Male Unseggragated ones. 6-It is seen that, Investment Making and Alternative Evaluation averages do not differ based on the socio-economic levels of the participants and university students with middle socio-economic experience higher satisfaction than the ones Satisfaction than the ones with low socio-economic level.