Afetin tanımı ve kapsamı çerçevesinde geliştirilen ölçeğin geniş katılımlı uygulaması

Abstract

Evrenin oluşumundan bu yana gerçekleşen birçok doğa olayı evrenin bugünkü şeklini almasında etkili olmuştur. İlk insanlardan günümüze kadar bu doğa olaylarının nedenleri araştırılmış ve insanlar hayatlarını etkileyen bu olayları anlamlandırmaya çalışmışlardır. Doğa olaylarının oluşumuna bağlı olarak maddi ve manevi zararların karşımıza çıkması, deprem, sel gibi doğa olaylarının afet olarak adlandırılmasına sebep olmuştur. Bu zararları en aza indirebilmek ve toplumda afet bilincini oluşturabilmek ise doğayı tanımakla ve afet eğitimine bilimsel bir bakış açısı geliştirmekle gerçekleştirilebilir. Gerçekleştirilen bu çalışmada toplumun farklı kesimlerinde afetin nasıl anlaşıldığını incelemek amaçlanmıştır. Araştırma, tarama türünde bir çalışmadır. Araştırmanın çalışma grubunu, Muğla il merkezinde bulunan 7. ve 8. sınıf (ortaokul) (N=522), 11. ve 12. sınıf (lise) (N=655), üniversite son sınıf (N=296) öğrencileri ve yetişkinlerden (N=127) oluşan 1600 kişi oluşturmaktadır. Çalışma grubunun seçiminde seçkisiz olmayan örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen Afet Tanımı ve Kapsamı Ölçeği (ATKÖ) kullanılmıştır. Afetin Tanımı ve Kapsamı Ölçeği (ATKÖ) üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde katılımcıların demografik özellikleri incelenmiş, ikinci bölümde afetin tanımına ilişkin açık uçlu sorular sorulmuştur. Üçüncü bölümde ise afetin kapsamına yönelik önermelerin yer aldığı 3'li likert tipi sorular bulunmaktadır. Ölçeğin demografik özellikler bölümünden elde edilen verilerin incelenmesinde tanımlayıcı istatistik yöntemlerinden yararlanılmıştır. Ölçekte yer alan açık uçlu soruların analizinde ise nitel analiz yöntemlerinden içerik analizi yönteminden yararlanılmıştır. Likert tipi soruların analizinde ise tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, ortaokul, lise ve üniversite öğrencilerinde eğitim düzeylerinin arttıkça afet kavramına yönelik bilgi düzeylerinin arttığı ancak üniversite seviyesindeki katılımcılar ile yetişkinlerin afet kavramına ilişkin bilgi düzeyleri arasında anlamlı fark olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Afet bilincinin kazandırılmasında afeti tanımlama ve anlama olgularının yer aldığı düşünüldüğünde afet eğitimine bu temel üzerinde işlev kazandırılması gerektiği düşünülmektedir. Anahtar Kelimeler: Doğa olayı, Afet, Doğal Afet, Afet Eğitimi

Many hazards since the creation of the universe affect it to take its present shape. From the primitive men to today the reasons of these hazards have been searched and people try to understand these occurrences affecting their lives. Depending on the formation of hazards, confrontation of tangible and intangible losses cause hazards like earthquakes, floats called as disasters. To reduce these loses and to create a disaster awareness in society can come true via recognition of nature and development of scientific view point of disaster education. In this study it is aimed to examine how the disaster is understood in different parts of the society. The research is designed with the survey model. The working group of the research is 1600 people, consisted of 7th and 8th grade students (lower secondary) (N=522), 11th and 12th grade students (upper secondary) (N=655), senior class students (N=296) and adults (N=127). In the selection of working group non-random sampling is used. As the data collection tool The Definition and The Scope of Disaster Scale developed by the researcher is used. The scale is consisted of three sections. In the first section demographic features of the participants are analyzed and in the second section open ended questions are asked. In the third section there are propositions related to the scope of disaster rated on a 3 point likert scale. In the analyses of data got from demographic features of the scale descriptive statistical methods are used. In the analyses of open ended questions content analysis, one of the qualitative analysis methods, is used. In the analysis of likert questions one direction variation analysis is used. At the end of the research it is found out that as the education acquired is being higher, as the students go on to upper classes, knowledge levels related to disaster concept is being higher however knowledge levels of university students and adults don't have any difference in between. When it is considered that the definition and understanding of disaster is primarily important in accusation of disaster awareness, disaster awareness is thought to become functional from this basis. Key Words: Hazard, Disaster, Natural Disaster, Disaster Education