Öğretmen adaylarının öğretmenlik kimliklerini geliştirmelerinde etkili olan faktörlerin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı öğretmen adaylarının öğretmenlik kimliğini geliştirmelerinde etkili olan faktörlerin ve kendilerinde geliştirdikleri öğretmenlik kimliği algısının belirlenmesidir. Araştırmada hem nicel hem nitel araştırma yöntemleri bir arada kullanılarak karma yöntem uygulanmıştır. Araştırmanın nicel verileri için çalışma grubunu, sınıf ve okul öncesi öğretmenliği bölümünün dördüncü sınıfında öğrenim görmekte olan toplam 142 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmanın nitel verileri için çalışma grubunu, sınıf ve okul öncesi öğretmenliği bölümünün dördüncü sınıfında öğrenim görmekte olan 36 öğretmen adayı oluşturmaktadır.Araştırmada verilerin toplanmasında öğretmen adaylarının demografik özellikleri için `Kişisel Bilgi Formu`, nicel boyutu kapsamında; Aykaç, Yıldırım, Altınkurt ve Marsh (2017) tarafından geliştirilen `Öğretmen Adaylarının Öğretmen Kimliğinin Oluşmasını Etkileyen Etmenler Ölçeği` kullanılmıştır. Nitel boyutu kapsamında ise odak grup görüşmesi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmen adaylarının öğretmenlik kimliğini geliştirmelerinde etkili olan etmenler; cinsiyet ve öğrenim görülen bölüme göre, anlamlı bir şekilde farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte öğretmen kimliğini geliştirmede etkili olan etmenler ölçeğinde yer alan alt boyutlar arasında öğretmen adaylarının kişisel özelliklerin en yüksek etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Bunun aksine yakın ve sosyal çevrenin ise en düşük düzeyde etkisi olduğu tespit edilmiştir.Öğretmen adaylarının öğretmenlik kimliğini geliştirmelerinde etkili olan etmenler sırasıyla; öğretim elemanları, okul deneyimi, teorik derslerin, kültürel ve sosyal faaliyetler, aile ve yakın çevre, bunun yanı sıra yüksek öğrenim öncesi dönem, sosyal medya ve KPSS sınavı olduğu tespit edilmiştir. Öğretmen adaylarının, öğretmenlik kimliğini geliştirmelerinde etkili olan etmenlerin, öğretmenlik kimliği algısının şekillenmesinde de etkili olduğu belirlenmiştir.

The purpose of this study is to determine the factors affecting the development of teacher identity in prospective teachers and the perception of teacher identity they have developed in themselves. Mixed research method was applied in this study by using both quantitative and qualitative research methods together. For the quantitative data of the study, the study group consisted of totally 142 prospective teachers, studying in the fourth grade at the departments of preschool teaching and classroom teaching. Besides 36 prospective teachers studying in the fourth grade at the aforementioned departments constituted the study group for the qualitative data of the study. In the process of data collection, `Personal Information Form` for the demographic characteristics of prospective teachers and `Factors Affecting the Formation of Teacher Identities of Teacher Candidates Scale` developed by Aykac, Yıldırım, Altınkurt and Marsh (2017) was used in the study. On the other hand, focus group interview was used in the qualitative dimension of the study. As a result of the study, it was identified that the factors affecting the teacher identities of prospective teacher did not differ significantly in terms of gender and department variables. In addition, it was determined that prospective teachers' personal characteristics had the highest effect among the factors affecting the development of teacher identity. However, it was found that the close and social environment had the lowest effect in the development of teacher identity. The factors which were identified to be effective in the development of prospective teachers' teacher identity are; instructors, school experience, theoretical courses, cultural and social activities, family and close environment, pre-higher education, social media and KPSS exams, respectively. It was determined that the factors affecting the development of prospective teachers' teacher identities had an influence on the formation of teacher identity perception.