`Okuma kültürü` edindirme sürecine Türkçe öğretmenlerinin etkisi (Muğla ili örneği)

Abstract

Bu araştırma; okuma kültürü edindirme sürecine, ortaokul seviyesinde, Türkçe öğretmenlerinin etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmada ana dil eğitimi, okuma, okumanın önemi, okuma eğitimi, okuma ilgisi, okuma kültürü, okuma kültürü edindirme süreci, okuma kültürü edindirme sürecini etkileyen etmenler üzerinde durulmuştur.Araştırma tarama modelinde yürütülmüştür. Araştırmanın evrenini 2017-2018 eğitim öğretim yılında Muğla il merkezi ve ilçelerinde görev yapmakta olan Türkçe öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise farklı ilçelerde görev yapan ve tabakalı rastgele örnekleme yöntemi ile seçilmiş 142 Türkçe öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada uzman görüşü alınarak geliştirilen Öğrencilere Okuma Kültürü Edindirmek Amacıyla Yapılan Etkinlikler Anketi kullanılmıştır. Ölçme araçlarından elde edilen veriler içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Türkçe öğretmenlerinin anket sorularına verdikleri yanıtlar kodlanarak sınıflandırılmış, sınıflandırılan veriler yüzde ve frekans hesapları yapılarak tablolar halinde sunulmuştur. Öğretmenlerin birden fazla yanıt verdiği sorular ise SPSS programı ile çözümlenerek tablolar halinde sunulmuştur. Ayrıca tabloların altında öğretmen görüşlerinden alıntılara yer verilmiştir. Araştırmanın bulguları; Türkçe Öğretmenlerinin Okuma Kültürlerine İlişkin Tespitler, Türkçe Öğretmenlerinin Öğrencilere Okuma Kültürü Edindirmek Amacıyla Yaptığı Etkinlikler, Öğrencilerin Okumayı İçselleştirmeleri ve Bir Kültür Haline Getirmeleri İçin Türkçe Öğretmenlerinin Önerileri olmak üzere üç ana başlık altında sunulmuştur. Araştırma sonucunda; Türkçe öğretmenlerinin okuma kültürlerine ilişkin çok okuyan, etkin okuyucular oldukları, okumayı en çok tercih ettikleri materyalin kitap, okumayı en çok tercih ettikleri edebi türün roman, okumayı en çok tercih ettikleri kitap türünün ise edebi kitaplar olduğu ve kendi okuma kültürü özelliklerinin farkında olan bireyler oldukları görülmüştür. Türkçe öğretmenlerinin öğrencilerine okuma kültürü edindirmek amacı ile imkânlar doğrultusunda etkinlikler yapabildikleri, öğretmenlerin okuma kültürü edindirme sürecinde; öğrencilerin ilgi alanlarının, seviyelerinin, aile bireylerinin (anne, baba, kardeş) ve öğretmenlerin model olmasının ve okuma üzerine düzenlenen etkinliklerin (fuarlar, söyleşiler, drama, münazara, imza günleri, kitap günleri vb.) önemli olduğunu düşündükleri ve bu düşünceler doğrultusunda önerilerde bulundukları görülmüştür. Araştırma sonuçlarına göre; uygulayıcılara (devlet, eğitim kurumları, öğretmen) ve araştırmacılara yönelik öneriler sunulmuştur.Anahtar kelimeler: Okuma, okuma kültürü, okuma kültürü edindirme süreci, okuma kültürü edindirme sürecini etkileyen etmenler, Türkçe öğretmeni.

The current study was conducted to determine the effect of Turkish teachers on the process of inculcating reading culture at the middle school level. The study addressed the issues such as mother tongue education, reading, importance of reading, reading education, reading interest, reading culture, the process of inculcation reading culture and the factors affecting the process of inculcating reading culture.The study employed the survey model. The universe of the study is comprised of the Turkish teachers working in the city of Muğla in 2017-2018 school year. The sampling of the study consists of 142 Turkish teachers selected from among the universe by means of the stratified random sampling method. As the data collection tool, the `Questionnaire of Activities Done to Inculcate Reading Culture in Students` was used in the current study. The data collected through the questionnaire were analyzed by using the content analysis method. The Turkish teachers' responses given to the questionnaire items were classified by coding and then frequencies and percentages were calculated for the collected data and then are presented in tables. The questionnaire items to which the teachers gave more than one answer were analyzed in SPSS program package and then are presented in tables. Moreover, below the tables are given some excerpts from the teachers. The findings of the study are presented under three main headings that are Findings about the Turkish Teachers Reading Culture, Activities Done by the Turkish Teachers to Inculcate Reading Culture in Students and Suggestions Made by the Turkish Teachers for Students to Internalize Reading and Turn it to a Culture. As a result of the study, it was found that the participating Turkish teachers are individuals who read a lot about reading culture and are effective readers and that the material they most prefer to read is books, the literary genre that they most prefer to read is literary books and that they are aware of the characteristics of their own reading culture. It was also found that the Turkish teachers do activities they can do under the existing conditions in the process of inculcating reading culture and that they think in the process of inculcating reading culture, taking students' interests, developmental level into consideration and their teachers and parents' being a role model and the activities focusing on reading (fairs, conversations, drama, discussions, book signing days, book days, etc.) are of great importance and made suggestions on the basis of these thoughts . In light of the findings of the study, suggestions were made for practitioners (state, educational institutions, teacher) and researchers.Key Words: Reading, reading culture, process of inculcating reading culture, factors affecting the process of inculcating reading culture, Turkish teacher.