Perma modeline göre iyi oluşun yordayıcısı olarak erken dönem uyumsuz şemalar

Abstract

Bu çalışmanın amacı; erken dönem uyumsuz şemaların PERMA modeline göre iyi oluşu yordayıp yormadığının araştırılmasıdır. Bunun yanında, erken dönem uyumsuz şema alanları ile iyi oluş arasındaki ilişki, cinsiyete ve sosyo-ekonomik düzeye göre öğrencilerin erken dönem uyumsuz şema alanları ve iyi oluş puan ortalamaları arasındaki farklar incelenmiştir.Erken dönem uyumsuz şemaların ve PERMA modeline göre iyi oluş arasındaki ilişkileri incelemek için ilişkisel (korelasyonel) tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi'ne 2018-2019 Eğitim-Öğretim yılının ikinci döneminde devam etmekte olan 602 (365 kadın, 237 erkek) katılımcıdan alınan verilere göre incelenmiştir. Araştırmada verileri toplamak amacıyla, Young Şema Ölçeği Kısa Form-3(YSÖKF-3), PERMA Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde cinsiyet değişkenine göre anlamlı farklılık olup olmadığını test etmek için bağımsız gruplar için t-testi, sosyo-ekonomik düzeye göre farklılaşıp farklılaşmadığını test etmek için tek yönlü varyans analizi (ANOVA), iyi oluş ile erken dönem uyumsuz şema alanları arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını belirlemek için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon analizi ve son olarak erken dönem uyumsuz şema alanlarının iyi oluşu yordayıp yordamadığını test etmek için Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi yapılmıştır. Analizler sonucunda, cinsiyete göre diğeri yönelimlilik ve kopukluk şema alanlarında erkekler kadınlara göre daha yüksek puan alırken, zedelenmiş sınırlar şema alanında kadınların erkeklere göre daha yüksek puan ortalamasına sahip olduğu, sosyo-ekonomik düzeye bakıldığında ise yüksek standartlar şema alanı ve iyi oluş için Üst-orta ekonomik düzeydeki bireylerin alt-orta ekonomik düzeydeki bireylerin puan ortalamalarına göre anlamlı bir şekilde daha yüksek olduğu görülmüştür. Erken dönem uyumsuz şema alanları ile iyi oluş (olumlu duygular, hayata bağlılık, olumlu ilişkiler, anlam, başarı) arasında negatif bir ilişki vardır. Erken dönem uyumsuz şema alanlarının PERMA modeline göre iyi oluşu anlamlı bir şekilde yordadığı ve toplam varyansın %36.9'unu açıkladığı görülmüştür. Bulgular literatüre uygun olarak tartışılmış ve araştırmacılar ve uygulamacılar için önerilerde bulunulmuştur.Anahtar kelimeler: Erken dönem uyumsuz şemalar, PERMA modeli, iyi oluş

The aim of this study is to examine whether the PERMA well-being model is predicted by early maladaptive schemas or not. In addition, differences between the average of students' early maladaptive schemas and well-being scores according to gender and socio-economical level were investigated. The survey research is designed as a relational survey method that was used to examine the correlation between early maladaptive schemas and the PERMA well-being model. The study was conducted according to the answers of 602 (365 female, 237 male) participants who are students at Mugla Sıtkı Kocman University in the spring semester of 2018/2019 academic year.The data for this study was obtained via Personal Information Form prepared by the researcher, Young Schema Questionnaire-Short Form3 and PERMA Well-being Scale. Independent group t- test was run to find whether the average score of early maladaptive schema domains and well-being changes according to gender, and along with this, One-way analysis of variance (ANOVA) has been tested to see whether it differs according to the socio-economic level. Pearson Correlation Analysis was run to test the meaningfulness of the relationship between early maladaptive schema domains and well-being. At the final stage, Multiple Linear Regression Analysis was run to find whether well-being was predicted through early maladaptive schema domains.Findings of the research illustrated that the males' scores of Other Directedness and Disconnection schema domains were significantly higher than the females', whereas women's scores of Impaired Limit schema domain were significantly higher than men. According to the students' socio-economic level, the upper-middle group has remarkably higher scores in both Exaggerated Standards schema domain and well-being than the middle-lower group. Furthermore, early maladaptive schema domains have negative correlations with well-being. Finally, early maladaptive schemas predict well-being. Also, these variables accounted for 36.9% of total variance. The results of the research were discussed in the light of literature, and several implications are presented for researchers and practitioners of psychology.Keywords: Early maladaptive schemas, PERMA model, well-being