Ergenlerde olumsuz ebeveyn stilleri ile problemli internet kullanımı arasındaki ilişkide temel psikolojik ihtiyaçlar ve duygu düzenleme güçlüğünün aracılık rolü

Abstract

Bu çalışmada ergenlerde algılanan olumsuz ebeveyn stilleri ile problemli internet kullanımı arasındaki ilişkide temel psikolojik ihtiyaçlar ve duygu düzenleme güçlüğünün aracılık rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma korelasyonel araştırma modelinin kullanıldığı betimsel bir araştırma niteliğindedir. Araştırmanın çalışma grubu, 2018-2019 eğitim-öğretim yılında Çorum il merkezinde bulunan farklı lise ve sınıf düzeyinde öğrenim gören 653 lise öğrencisinden oluşmaktadır. Çalışmada veri toplama araçları olarak Demografik Bilgi Formu, Young Ebeveynlik Ölçeği (YEBÖ), Problemli İnternet Kullanımı Ölçeği Ergen Formu (PİKÖ-E), Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği (TPİÖ) ve Ergenler için Duygu Düzenleme Güçlüğü Ölçeği (EİDDÖ) kullanılmıştır. Araştırmada veriler SPSS 24.00 paket programı ile birlikte Hayes'in PROCESS macro eklentisi kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin analizinde, betimleyici istatistikler ile birlikte sürekli değişkenler arasındaki korelasyonu hesaplayabilmek için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı ve Bootstrap yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma kapsamında gerçekleştirilen analizler sonucunda, ergenlerde psikolojik ihtiyaçlar olarak özerklik, yeterlik ve ilişkili olma ile birlikte içsel ve dışsal işlevsel olmayan duygu düzenlemenin hem anneye yönelik hem de babaya yönelik olumsuz ebeveynlik stilleri ile problemli internet kullanımı arasındaki ilişkide farklı etki düzeylerinde olmak üzere kısmi aracı rolüne sahip olduğu görülmüştür. Ayrıca araştırma sonucunda her bir aracılık modelinde belirlenen kısmi aracılığa ilişkin dolaylı etkilerin hem olumsuz ebevenylik stilleri-anne ve problemli internet kullanımı arasındaki ilişkide hem de olumsuz ebeveynlik stilleri-baba ve problemli internet kullanımı arasındaki ilişkide Bootstrapping (önyükleme) katsayısı ile anlamlı olduğu da saptanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular ilgili alanyazın doğrultusunda tartışılmış ve gelecek araştırmalara önerilerde bulunulmuştur.

In the present research is aimed to investigate the mediator role of basic psychological needs and emotion regulation difficulties ın the relationships between problematic ınternet use and perceived negative parenting styles. The study is a descriptive research using correlational model. The study group consisted of 653 high school students studying in different types of high school and class levels in the Çorum city centre. Demographic Information Form, Young Parenting Scale, Problematic Internet Use Scale, Basic Psychological Needs Scale and Emotion Regulation Difficulty Scale for Adolescents used as data collection tools in the study.Data were analysed by using SPSS 24.00 and Hayes'PROCESS macro software. In the analysis of data, descriptive statistics, Pearson Product-Moments Correlation and Bootstrap technics were used to examine associations among continuous variables. As a result of the analysis within the scope of the study, it is observed that autonomy, competence and relevance as psychological needs, additionally internal and external dysfunctional emotion regulation, in different effect levels, had a partial mediator role in the relationships between negative parenting styles for parents and problematic internet use. Further, it was observed that this partial mediation effect tested with Bootstrapping method was statistically significant. Findings of the study were discussed in the related literature and reccommedations were made for further studies.