Anayasallaşma sürecinde Türkiye Cumhuriyeti 1982 anayasası kişi hak ve ödevlerinin sınırlandırılmasının incelenmesi

Abstract

Henüz devlet kavramı oluşmadan önce insanlar, toplum halinde yaşamanın bir takım kurallar ile mümkün olabileceğini düşünmüşlerdir. Bu düşünce sonucunda `toplum sözleşmesi` adı verilen normlar üzerinde uzlaşma sağlamışlardır. Daha sonraları toplum sözleşmeleri anayasa kavramına dönüşmüştür. Anayasalar devlet şeklini ve görevlerini belirtmesi yanı sıra vatandaş haklarının neler olduğunu ve bu hakları kullanma yöntemlerini de göstermektedir. Ayrıca anayasaların bir diğer görevi hem devletin hem de bireylerin bu haklara müdahalesini ve müdahale sınırlarını netleştirmektir. Türkiye'de 1982 yılından beridir yürürlükte olan ve içeriğinde zamanla değişiklikler yapılan anayasa hem diğer bireylerin hem de devletin kişi haklarına müdahalesini ve kullanılmasında ortaya çıkabilecek sorunları engellemek istemiştir. 1982 anayasası hakların sınırlandırılmasında uyacağı sınırları ilk halinde genel nedenlere bağlamıştır. Bu nedenlerin soyut kavramlar olması ve tüm hakları sınırlandırabilir nitelikte olması hakların kullanılmasını zorlaştırmış, müdahale edilmesini kolaylaştırmıştır. Türkiye Cumhuriyeti devleti ilerleyen yıllarda Avrupa Birliğine Uyum süreci ve toplumun beklentileri sonucu 2001 yılında hakların genel nedenlerle kısıtlanmasına son vermiş yerine hakların kendi maddelerinde tek tek belirtilen özel nedenlerle kısıtlanabileceği hükmünü getirmiştir. Bu çalışmada kişi hak ve ödevlerinin sınırlandırılmasında özel nedenlerin neler olduğu, tarihsel arka planı ve uygulama yöntemleri diğer anayasalar, kanunlar ve literatür kaynakları incelenerek açıklanmaya çalışılmıştır. Anahtar kelimeler: toplum sözleşmesi, kişi hakları, 1982 anayasası, sınırlandırma, 2001 anayasa değişikliği

Before the concept of `state` was formed, people thought that living in a society could be possible with some ruleSayı, As a result of this idea, they reached a consensus on the so-called `social contract` norm. Later on, social contracts turned into the concept of `constitution`. In addition to specifying the form and duties of the state, the constitutions also show what citizens' rights are and how to exercise them. Moreover, another task of the constitutions is to clarify the interference of both the state and individuals with these rights and the limits of intervention. The Republic of Turkey's constitution, which has been in force since 1982 and has been amended in time, wanted to prevent the problems that may arise in the interventions and use of other individuals and the state by the rights of the people. The Original 1982 constitution bound the limits to be respected in the restriction of rights to the general reasonSayı, The fact that these reasons are abstract concepts and limiting all rights made it difficult to exercise the rights and facilitated the intervention. In the following years, as a result of the harmonization process with the European Union and the expectations of the society; The Republic of Turkey has been decided to end the restriction of the rights with the general reasons in 2001 and instead, it has been stipulated that rights could be restricted for individual reasons specified in their articles of law. In this study, it has been tried to explain the special reasons for limiting individual rights and duties, historical background and application methods by examining other constitutions, laws and literature sourceSayı, Keywords: social contract, individual rights, constitution of 1982, restriction, constitutional amendment of 2001