Kocaeli kuzeyinin agrega potansiyelinin belirlenmesi

Abstract

Kocaeli kuzeyinin agrega potansiyelinin belirlendiği bu çalışma, inceleme alanının jeolojisi, agreganın özellikleri ile mühendislik alanında kullanım yerleri ve Kocaeli kuzeyindeki agrega potansiyeli olabilecek alanların değerlendirilmesinden oluşmuştur. Değerlendirilen alanlar 34 adet jeolojik formasyon ve birimden meydana gelmiştir. Formasyon ve birimleri gösteren 1/80.000 ölçekli jeoloji harita CBS (Coğrafik Bilgi Sistemi)'de ArcGIS 9.3 programı kullanılarak yapılmıştır. Yapılan jeoloji haritası üzerine mevcut taş ocakları işaretlenerek litolojik olarak hangi jeolojik birim üzerinde işletildiğini gösteren 1/250.000 ölçekli taş ocakları haritası üretilmiştir. Oluşturulan jeoloji haritası baz alınarak potansiyel alanları belirlemek için 5 ana kriter göz önünde bulundurulmuştur. Bu kriterler; jeolojik formasyon ve birimlerin gruplandırılmasıyla oluşan sınıflandırılmış jeoloji, arazi kullanımı, yol, yükseklik ve yerleşim yeri durumundan oluşmuştur. Her bir kriter için ArcGIS 9.3 programı kullanılarak sınıflandırlmış jeoloji, arazi kullanımı, yol, yükseklik ve yerleşim yeri durumu haritaları yapılmıştır. Bu haritaları meydana getiren katmanlar ArcGIS 9.3 programında üst üstte bindirme yöntemiyle üzerlenerek (overlay) final haritası oluşturulmuştur. Bu haritada potansiyel olabilecek alanlar düşük, orta, iyi ve yüksek düzeyde olmak üzere 4 sınıfa ayrılmıştır. Bu sınıflardan düşük düzeyde agrega alanları inceleme alanı içerisinde yerleşim yerlerinin yoğun olduğu alanlarda görülmektedir. Orta düzeyde agrega alanları ise inceleme alanının ağırlıklı olarak batısında, orta kesiminde ve kuzeyinde görülür. İyi düzeyde agrega potansiyel alanları inceleme alanının ortasında, doğusunda ve kuzeyinde yaygın olarak batısında ise sınırlı alanlar olarak görülür. Yüksek düzeyde agrega potansiyel alanları ise inceleme alanında bulunan Kandıra İlçesi'nin kuzeyinde ve Gebze-Körfez ilçeleri arasında kalan alanlarda görülür. Potansiyel belirleme kriterlerinin değerlendirilmesiyle Kocaeli İli kuzeyinin agrega potansiyeli belirlenmiş olup potansiyel agrega alanlarının coğrafik dağılımı gösteren bir harita yapılmıştır.

The potential aggregate areas were defined for the North of Kocaeli area by this study. Including geology of the study area, properties of aggregates, use of aggregate in engineering projects and evaluation of new possible aggregate areas. Evaluated areas consist of 34 different geological formation and unite. 1/80.000 scaled geological map of North Kocaeli was prepared by using ArcGIS 9.3 GIS software. Additionally, a 1/250.000 scaled quarry map was created by plotting each quarry on the geology map to the fine the lithology type of each quarry. Fine main criteria were considered to define the potantial aggregate areas. There criteria are re-classified geology taken as base map, land use, transportation roads, elevation and settlement areas. A thematic map layer was prepared for each criteria by using ArcGIS 9.3. A final aggregate potential map was generated by overlying the five layers. In the final map, potential areas were classified in to four different classes as; low, medium, good and high. Low level of aggregate areas are situated in intensi settlement areas. On the other hand, medium level of aggregate areas are located in mostly west, middle and north of Kocaeli. Good level aggregate areas are seen in east, middle and north as widespread and as limited areas in west. Finally, high level aggregate areas are situated in north of Kandıra and in the areas between Gebze and Körfez counties. The aggregate potential of north of the Kocaeli province was defined by evaluation of the five criterion and a final aggregate potential map showing the geographic distrubition of the potantial areas was obtained.