Tarihi Sakarya Bölgesinde sivil mimari: Geç 19.yüzyıl ve erken 20.yüzyılda taraklı konutlarının analizi

Abstract

Tarihi çevreler, geçmiş dönemlerin sosyal, kültürel ve ekonomik yapısını, yaşam biçimi ve felsefesini yansıtmaları, doğa-bina ve bina-insan ilişkileri arasında kurdukları ilişkinin doğruluğu açısından büyük bir birikimin ifadesidir. Tarihi çevreler, tarihi kent dokuları, kentsel belleği yansıtan özel alanları temsil etmektedir. Tarihi kentler ve tarihi evler geçmiş kültürlerin ve medeniyetlerin önemli şahitleri olmaktadır.Günümüzde yaşanan hızlı kentleşme ve nüfus artışının da etkisiyle ortaya çıkan, düzen ve plandan yoksun yapılaşmalar, tarihi çevrelerin de zedelenmesine, hatta giderek yok olmasına neden olmaktadır. Bu alanlarda yapılan restorasyon ve koruma çalışmalarına ek olarak yeniden işlevlendirme kavramı da giderek önem kazanmakta ve yaygınlaşmaktadır.Bu tezde öncelikle tarihi çevre, tarihi kent dokusu kavramları ve tarihi çevre bilinci açıklanmaya çalışılmakta, bu nedenle de tarihi yeniden değerlendirmenin ve tarihi çevrelerin yeniden yaşayan mekânlar haline gelmesinin önemi ve gerekçeleri vurgulanmaktadır.Taraklı, Bizans ve Osmanlı Medeniyetleri?nin kültür merkezi olmuş, anıtsal yapıları ve sivil mimari örnekleriyle geçmişin izlerini bugüne taşımış önemli bir tarihi kent merkezidir.Taraklı`nın geleneksel mimari dokusunun gelecek nesillere aktarılabilmesi için özgün kimliklerinin korunarak yaşatılması, halkın ve kamu kurum ve kuruluşlarının bilinçlendirilmesi gerekmektedir. Bu konuda Taraklı Belediyesi ve Türk Federasyon Vakfı tarafından kurulan Taraklı Restorasyon Eğitim Merkezi Atölyesi, Taraklı ve benzer durumda bulunan bölgeler için, eski eserleri koruma ve yaşatma açısından, örnek bir uygulamadır.Çalışmada bahsedilen konu kapsamında, Taraklı?nın genel bir tanımı, seçilen evlerinprojeleri, sokak görünüşleri, cephe özelliklerinin incelenmesi ve ilçede sosyo-kültürel değişimin mimariye etkisi araştırılmıştır.Anahtar kelimeler: Sosyo-Ekonomik, Sosyo-Kültürel Yapı, Tarihi Çevre, Taraklı, Taraklı Evleri.

Historical environments reflect social, cultural and economic structures, life styles and philosophy of past civilizations. Besides, they mean a lot thanks to the accuracy in the rapport they establish between not only nature and building, but also man and building. Historical settlements and the sense they give represent special areas which reflect urban background. Historic towns and historic buildings are important witnesses of the past cultures and civilizations.Due to rapid urbanization and population growth in recent years, constructions far from being regular and planned have emerged and they have caused the historical sites to get damaged and even destroyed. Consequently, it is getting more common and important to re-functionalize these places in addition to the restoration and protection applications.Within the framework of this study, first of all, the concepts of historical environment, historical urban sense and awareness of historical environment have been explained. Thus, it?s been emphasized with reasons that the revalorization of history and the revival of life within these historical places are important.Taraklı is a historical city center of great importance which hosted Byzantine and Ottoman civilizations and it has conveyed historical and cultural traces with traditional architecture samples from the past to the present.Transferring Taraklı?s traditional architectural history to oncoming generations requires preserving its natural identity and raising awareness in community and public institutes. In this respect, Atelier of Taraklı Restoration Education Center, founded by Taraklı Municipality and Turkish Federation Foundation, provides a model execution for Taraklı, and districts in similar conditions to revive and preserve the old atmosphere.In this context, not only the general perspectives of Tarakli, but also the projects, characteristics, exteriors of the houses and the socio-cultural effect of changes on architecture have been researched.Key words: Socio-Economic, Socio-Cultural Structure, Historical Environment, Tarakli, Houses of Tarakli.