Ağır taşıtlarda arka koruyucu tasarımı ve kaza performansının değerlendirilmesi

Abstract

Ağır taşıtlar ile otomobillerin farklı yükseklikleri trafikte her zaman bir güvenlik sorunu oluşturmuştur. Bunun en önemli örneği de bir binek veya hafif ticari aracın, arkadan çarpma ile ağır taşıtın altına girmesi sonucu meydana gelen kazalardır. Ağır taşıtlarda güvenlik amacıyla bulunan arka koruyucuların ve çerçevenin zayıf ve yetersiz olması, kaza esnasında ortaya çıkan çarpışma enerjisini sönümleyememekte sürücü ve yolcular için ciddi tehlikeler oluşturmaktadır. Türkiye ve Avrupa Birliği üye ülkeleri arka koruyucu standartı olarak ECE R-58 yönetmeliğini kabul etmiştir. Bu yönetmelik ağır taşıtların arka koruyucularının sahip olması gereken ölçü ve dayanması gereken yük miktarlarını tanımlamaktadır. Ancak literatürde yapılan birçok çalışmada bu standartlarda belirtilen yüklerin yetersiz olduğu da ifade edilmektedir. Ülkemizde de bu durumun önemi trafik kazalarındaki ciddi yaralanma ve ölüm oranı istatistikleriyle kendini göstermektedir.Bu tez çalışmasında öncelikle konuyla ilgili ülkemizdeki mevcut tasarım ve uygulamalar ile yurtdışı literatür çalışmaları incelenmiştir. Elde edilen veriler ışığında standartın üzerinde tavsiye edilen yük miktarlarını sağlayabilecek örnek bir arka koruyucu tasarımı gerçekleştirilmiştir. Tasarım süreci; 1) yük gereksinimlerinin tespit edilmesini, 2) örnek bir koruyucuya ait yalın model tasarımının yapılmasını, 3) farklı unsurların eklenmesiyle 7 farklı tip koruyucu oluşturulmasını ve 4) toplam 8 tip koruyucunun çarpışma enerjisi sönümleme karakteristikleri ölçülmesini kapsamaktadır. Böylece en uygun kuvvet-deformasyon ve enerji sönümleme davranışına sahip geometrik yapı ve unsurlar tespit edilmiştir

The different heights of heavy vehicles and automobiles have always caused safety problems in the traffic. The most important examples of this are the accidents which occur when an automobile or a commercial light vehicle runs into a heavy vehicle from behind as a result of which the small vehicle goes under the heavy by colliding into it from behind. The rear underrun protection and the frames used in heavy vehicles for the purposes of safety are weak and insufficient, and therefore they cannot absorb the energy of the collision and cannot weaken the effect of the collision which as a result causes serious dangers for the driver and passengers in the small vehicle. Turkey and the member states of the European Union have accepted the regulation no ECE R-58 as a rear underrun protection standard. This regulation defines the amount of the load of the rear underrun protection that they must be resistant to and the measurements that they must have. However, in many studies realized on the literature, it is stated that the amounts of the loads defined in these standards are not sufficient. In our country the importance of this subject is seen in the statistical information with respect to the numbers and rates of casualties (serious injuries and deaths) in traffic accidents.In this thesis study, firstly the existing designs and applications in our country and the studies on the literature abroad are examined with respect to this subject. In the light of the data obtained, a sample rear underrun protection design is realized which can provide the amounts of loads over the loads recommended in the existing standard. The designing process covers; 1) the determination and specification of the load requirements, 2) realization of a basic model belonging to a sample rear underrun protection, 3) creation of 7 different types of protection by adding different features and 4) measuring the absorption (muffling) characteristics for the collision energy of the total numbers of 8 types of protectors. In this way, the geometrical structure and features which have the most convenient strength deformation and energy absorption are determined.