Erişkin dikkat eksikliği-hiperaktivite bozukluğu bulunan hastalarda çiğneme ve tekrarlayıcı motor aktivitenin dikkat üzerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Giriş ve Amaç: Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, süreklilik gösteren dikkatsizlik, hiperaktivite ve dürtüsellik ile seyreden klinik bir sendromdur. Erişkinlerde DEHB, çocuk ve ergenlerden farklı bir klinik görüngüye sahip olup dikkat sorunları, odaklanma güçlüğü, sosyal ve mesleki uyum güçlüğü ile kişiler arası ilişki sorunları ön plandadır. Önceki çalışmalarda sakız çiğneme ve tekrarlayıcı motor aktivite dikkat artışı ve stresin azalması ile ilişkilendirilmiştir. Bu çalışmada, erişkin DEHB hastalarında sakız çiğneme ve tekrarlayıcı motor aktivitenin dikkat üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi ve sağlıklı gönüllülerle karşılaştırılması amaçlanmıştır.Yöntem: Çalışmaya 18 – 45 yaş aralığında DEHB tanısı alan 30 hasta ve hastalarla yaş ve toplam eğitim süreleri açısından eşleştirilmiş 30 sağlıklı gönüllü dahil edilmiştir. Katılımcılara DEHB tanısını değerlendirmek için Yetişkinlerde DEHB için Tanısal Görüşme (DIVA 2.0) uygulanmıştır. Klinik değerlendirme için Hamilton Depresyon Ölçeği, Erişkin DEHB Kendi Bildirim Ölçeği, Wender Utah Derecelendirme Ölçeği, Aşırı Odaklanma Ölçeği, Durumluluk Süreklilik Kaygı Ölçeği kullanılmıştır. Katılımcıların dikkat performanslarını ölçümüne yönelik olarak modifiye Sürekli Performans Testi, sakız çiğneme (şekersiz, kokusuz ve aromasız bir sakız ile), tekrarlayıcı motor aktivite (tekrarlayıcı bir şekilde bir davul pedalına basarak) ve nötr koşullarda, her bir koşul için bir kez olmak şartıyla toplamda üç kez uygulanmıştır. Her koşulun sonunda katılımcılardan deney anındaki kaygı ve dikkat düzeylerini vizüel analog skala ile puanlamaları istenmiştir. Her bir koşul için katılımcıların doğru hedefe cevap sayısı ve ortalama reaksiyon zamanı parametreleri hesaplanmıştır.Bulgular: Katılımcıların doğru hedef için reaksiyon zamanlarının her iki aktif koşulda da nötr koşula göre anlamlı düzeyde kısaldığı bulunmuştur. Ortalama reaksiyon zamanları gruplar içinde değerlendirildiğinde aktif koşullar için her iki grupta da kısalma göstermiştir. Ancak gözlemlenen bu değişim istatistiksel olarak anlamlılık sınırları içinde değildir. Ayrıca öznel kaygı ve dikkat düzeyi puanlarının gruplar arasında nötr koşulda gösterdikleri anlamlı farklılık sakız çiğneme koşulunda ortadan kalkmıştır. Doğru hedefe cevap sayısı parametresinde SPT'nin nötr koşulda gruplar arasındaki ayırt ediciliği sakız çiğneme koşulunda kaybolmuştur.Sonuç: Bu çalışmada hem sakız çiğnemenin hem de tekrarlayıcı motor aktivitenin her iki grubun dikkat performanslarını olumlu yönde etkilediği, ancak iki aktif koşulda da bu etkinin DEHB grubu için, sağlık kontrol grubundan farklı olmadığı bulunmuştur. Sakız çiğneme ve tekrarlayıcı motor aktivite, dikkati iyileştirme açısından kolay erimli, yardımcı bir müdahale aracı olarak kullanılabilir.

Introduction and Objective: Attention Deficit-Hyperactivity Disorder is a clinical syndrome characterized by persistent inattention, hyperactivity and impulsivity. ADHD in adults has different clinical manifestations compared to children and adolescents such that attention problems, difficulty in focusing, social and professional adaptation problems and interpersonal relationship problems are more prominent. Previous studies have associated gum chewing and repetitive motor activity with increased attention and decreased level of stress. The present study aimed to evaluate the effects of gum chewing and repetitive motor activity on attention in adult ADHD patients and to compare them with healthy volunteers.Method: 30 ADHD patients aged between 18 and 45 years and 30 healthy volunteers who were matched with age and total educational time of the patients were included in this study. For the diagnosis of ADHD, the Diagnostic Interview for ADHD in Adults (DIVA 2.0) was performed. Hamilton Depression Scale, Adult ADHD Self-Report Scale, Wender Utah Rating Scale, Hyperfocusing Scale, State-Trait Anxiety Inventory were used for clinical evaluation. In order to measure participants' attentional performances, the modified Continuous Performance Test was administered once for each three conditions; gum chewing (with a sugar-free, odorless and aroma-free gum), repetitive motor activity (repetitively by pressing a drum pedal) and neutral condition. At the end of each condition, participants were asked to score their anxiety and attention levels on a visual analog scale. For each condition, the number and mean reaction times of correct target responses were calculated.Results: It was found that participants' reaction times to the correct targets were significantly reduced in both active conditions compared to the neutral condition. The average reaction times were shortened in both groups for active conditions when evaluated in groups. However, this change was not within the limits of statistical significance. In addition, the significant difference between the scores of subjective anxiety and attention levels in the neutral condition between the groups disappeared in the chewing gum condition. The statistical significance for the correct target response counts between the groups in the neutral condition was lost in the chewing gum condition.Conclusion: In this study, it was found that both gum chewing and repetitive motor activity had a positive effect on the attention performance of both groups, but this effect was not different for the ADHD group than the healthy control group in both active conditions. Gum chewing and repetitive motor activity can be used as easily accessible intervention tools for improving attention.