Fındık kabuklarından aktif karbon elde edilmesi ve karakterizasyonu

Abstract

Sulu ortamdaki mikrokirleticilerin adsorpsiyonla uzaklaştırılmasında kullanılan en genel adsorbentlerden biri aktif karbondur. Aktif karbon ticari olarak odun, antrasit, linyit ve bitümlü kömürler gibi karbon içeriği yüksek maddelerden üretilmekle birlikte, fındık ve hindistan cevizi kabukları, zeytin ve şeftali çekirdekleri ile şeker kamışı bagası gibi bazı tarımsal yan maddelerin de aktif karbon üretiminde kullanıldığı çalışmalar mevcuttur. Aktifleştirme işlemi genellikle karbonizasyon esnasında ortamdan su buharı veya karbon dioksit geçirilerek yapılabildiği gibi, kullanılan başlangıç maddelerinin uygun aktifleştirici maddelerle aktifleştirilmesini takiben uygulanacak karbonizasyonla da gerçekleştirilebilir.Bu çalışmada, başlangıç maddesi olarak fındık kabukları kullanılarak aktif karbon elde edilmesi amaçlanmıştır. Aktifleştirme işlemi 50 g fındık kabuğu 24 ile 72 saat arasında değişen sürelerde 200 ml farklı konsantrasyondaki fosforik asit çözeltileri ile temas ettirilerek gerçekleştirilmiştir. Aktifleştirme işlemini takiben fındık kabukları, borusal bir fırında değişik sıcaklık (350-650 °C) ve sürelerde azot gazı akımında karbonize edildi.Üretilen aktif karbonun verimi büyük ölçüde karbonizasyon sıcaklığı ve süresine bağlıdır. Karbonizasyon sıcaklığı ve süresi ne kadar yüksekse üretilen aktif karbon miktarı da o kadar düşüktür. Aktif karbon örneklerinin kül içeriği % 5.32-39.00 arasında değişmektedir. Düşük sıcaklıklarda yapılan karbonizasyon işlemleriyle elde edilen aktif karbon örneklerinin karbon içeriği daha yüksektir. Ancak sıcaklık ve sürenin artırılması durumunda elde edilen aktif karbon örneklerinin karbon içeriği azalmaktadır. Aktif karbon örneklerinin asitte çözünmeyen inorganik madde miktarı, karbonizasyon şartlarına bağlı olarak değişmektedir. 2 saat süreyle 650 °C'de gerçekleştirilen karbonizasyon işlemiyle elde edilen aktif karbon örneğinin asitte çözünmeyen inorganik madde miktarı % 51.65 olarak tespit edilmiştir. Bu değer tayin edilen en yüksek değerdir. Hazırlanan aktif karbon örneklerinin iyot adsorplama kapasitesi oldukça yüksektir. Fındık kabuklarının 650 °C'de 2 saat süre ile karbonizasyonuyla elde edilen örneğin iyot sayısı (IS) 397.7 mg I2/g olarak tayin edilmiştir. Aktif karbon örneklerinin yüzey alanları ise BET yöntemiyle tayin edilmiştir. Fındık kabuklarından elde edilen aktif karbon örneklerinden % 30'luk fosforik asit çözeltisi ile 72 saat boyunca aktifleştirilerek 600 °C'de 2 saat süreyle karbonize edilen örneğin BET yüzey alanı 362.83 m2/g olarak hesaplanmıştır. Yüzey alanı tayin cihazından bu değer 397.63 m2/g olarak tayin edilmiştir. By değer tayin edilebilen en yüksek değerdir.

Activated carbon is one of the most common adsorbents used in the removal of micropollutants from aqueous media by adsorption. Although activated carbons were commercially produced from wood, antrasit, lignite and bitumnious coal, some agricultural by-products such as almond, apricot, hazelnut and coconut shells, olive and grape stones and sugar cane bagasse have also been used in the studies related to the production of activated carbons. As activation procedure can be done by passing water vapour and carbon dioxside on the starting materials carbonized, it can be also carried out by a carbonization process followed by the activation of starting materials by means of activating agents.In the study, the production of activated carbon was aimed from hazelnut shells as starting material. The activation procedure was carried out by contacting 50 g of hazelnut shells with 200 mL of phosphoric acid solutions with different concentrations at differemt contact times. After the activation, the hazelnut shells were carbonized by passing N2 gas at a constan rate in an owen for times ranging from 1 to 4 hours at different temperatures (350-650 °C).The yield of the activated carbons is, to a large extent, dependent upon the temperature and time of carbonization. The higher the temperature and time of carbonization, the less amount of the activated carbon produced is. The ash content of the activated carbons was changed in the range of 5.32 % to 39.00 %. Carbon contents of activated carbons produced by carbonization carried out at lower temperatures for shorter period of carbonization time were higher. However, the carbon content of activated carbons decreased with increase in the temperature and the time of carbonization. The amounts of acid insoluble inorganic matter of activated carbons are varies depending upon the carbonization conditions. The amount of acid insoluble inorganic matter of sample obtained by carbonization at 650 °C for 2 hours was calculated as 51.65 %. This is the highest value determined. Iodine adsorption capacities of the activated carbons are quite high. Iodine number (IN) of the activated carbon obtained by carbonising hazelnut shells at 650 °C for 2 hours is determined as 397.7 mg I2/g. Surface areas of the activated carbons were determined by BET method. The surface area of activated carbon sample prepared from hazelnut shells activated with % 30 phosphoric acid for 72 hours by carbonising at 600 °C for 2 hours was calucaulated as 362.83 m2/g. This value was determined as 397.63 m2/g from BET surface area analyser. This is the highest value determined at this study.