Uçak motorlarının uçuşa elverişliliğinin takibi için yeni bir yöntem önerisi

Abstract

Airbus A330 ailesi uçakları ülkemizdeki hemen hemen tüm havayolu şirketleri uçurmaktadır. Başta Türk Hava Yolları olmak üzere Atlasjet ve Onur Air de A330 tipi uçaklardan istifade eden şirketlerdendir. A330 ailesi dünyanın en çok üretilen uçak modellerinden birisidir. A330 uçaklarında 3 farklı motor tipi bulunmaktadır; General Electric CF6-80E1, Pratt & Whittney PW4000 ve Rolls Royce TRENT 700En çok tercih edilen motor tipi olan CF6-80E1 motorlarının rakiplerine göre tercih edilebilmesini sağlayan faktörler kullanım ömürleri ve performanslarıdır. Motorların maliyet yönünden avantajlı hale getirmek için motorların performanslarının takip edilmesi ve havacılık kanunlarından dolayı uçuşa elverişli tutulması özel bir mühendislik ve bakım programını zorunlu tutmaktadır. Uçak motorlarının performansları farklı kriterlere bağlı olarak takip edilir. Bunların başılıcaları EPR (Engine Pressure Ratio), N1, N2, EGT (Exhaust Gas Temperature) ve motorun çalışırken yarattığı titreşim miktarı gibi verilerdir. Bunun yanısıra motorlar üzerinden uygulanacak bakım işlemlerinin yönetilmesi gerekmektedir. Bunlara planlı / plansız bakımlar AD (Airworthiness Directives) ve SB (Service Bulletins) dâhildir. Yasal olarak bölünmüş bu faaliyetin tek elde toplanabilmesi için EASA yasal değişikliklere yönelmiştir. Part-145 onaylı şirketlerin bakım planlaması yapabilmesi için yasal hazırlıklar devam etmektedir. Bu çalışmada bakım yönetim sisteminin yasal boşluklarını kullanan operatörlerin (havayolları ve hava kargo şirketleri) bu sorumluluğu delege ederken ortaya çıkan hem verimsiz hem de güvensiz durumu ortadan kaldırmaya yönelik önerileri değerlendirilecektir. Merkezi motor bakım yönetimi ve uygulamasının nasıl olacağını ele alarak bu konuda rehber bir çalışma yapılacaktır.

Airbus A330 family aircrafts have been operated by almost all airlines in our country. Turkish Airlines, Atlasjet and Onur Air are the companies that involves A330 in their fleet. According to Airbus as of August 2015 the total orders for A330 worlwide is 1548 and 1215 of those orders were delivered to its customer. A330 family is one of the most produced aircraft models. There are 3 engine options for A330; General Electric CF6-80E1, Pratt & Whittney PW4000 and Rolls Royce TRENT 700. The most chosen model is CF6-80E1s. Their advantage to be chosen is the high performance and technical life than competitiors. It is necessary to form maintenance programme of and health of engines and also keeping them airworthy all the time in order to achieve the highest performance and cost effectivity. The performance of aircraft engines is monitored through various technical criteria. They are mainly EPR, N1, N2, EGT and the vibration ratio of the component. Besides it is mandatory to rule the maintenance tasks that will be carried out on engines. Those are planned works non-routine tasks ADs and SBs. EASA started to a new rulemaking activities to entegrate this splitted maintenance issue. The works are going on to allow Part-145 organisations to perform maintenance planning. In the work, we will consider the recommendations in order to prevent the unfruitful and unsafe situation deriving from the delegation tendency of operators (airlines and air freight companies) for aircraft engine maintenance management activities to other organisations.