Kazak Türkçesiyle Türkiye Türkçesi`nde fiiller, zarf ve isim fiillerinin karşılaştırılması

Abstract

226 ÖZET Tezin Adx : Kazak Türkçesiyle Türkiye Türkçesi'nde Fiiler, Zarf-Fiiller ve İsim-Fiillerin Karşxlaştxrxlmasx. Tez Danxsmanx : Yar d. Doç. Dr. Vahi t TÜRK Tezi Hazxrlayan: Amanjol KALİEV Tez : Kxsaltmalar(4), Giriş (7-12), Fiiller (13-169), Zarf- fiiller( 172-181), Eylemlerin Yapxsx( 189-199), Mastar (200-201) Hareket: İsimleri (202-203), Ses Değişmeleri (204-208), Gramer Terimleri (209-221) ve Bibliyografya (222-225) ana baslxkla- rxndan oluşmuştur. Tezdeki işlenen konular Türkiye Türkçesi ve devamxnda Ka zak Türkçesindeki durumlarx ile ele alxnmxstxr. Kxsaltmalar: Tez hazxrlanxrken örnek cümlelerin alxndxgx kitaplar ile yazarlarxnxn adx ve bazx özel kxsaltmalarxn açx- lxmx verilmiştir. Giriş: Kazak Türkçesi yazx dilinde bulunan sesler ve bu seslerin karşılığı olan harfler örneklerle genişçe anlatıl- mxstxr. Fiiller: Bu bölümde fiillerin anlamxna, kalıplaşmxş fonk siyonuna göre türleri (yani dilimizdeki leksik manası tamamen saklanmxs, daima esas eylem anlamxnda kullanxlan fiiller cüm lede esas fiil manasını tasxmasxyla birlikte yardxmcx fiil fonksiyonunda da kullanxlan eylemler ve sadece yardxmcx fiil olarak kullanxlan fiiller), sonra kök fiil, gövde (türemiş) fiil ve birleşik fiiller hakkxnda örneklerle bilgi verilerek işlenmiştir. Daha sonra fiillerdeki zaman, kişi ve sayx (tek lik ve çokluk) şekilleri anlatxlmxstxr. Bu bilgiler verildikten sonra fiil çekimleri, yani bil dirme ve isteme kipleri alt ana baslxklari altxnda karsxlas- txrxlmalx olarak, örneklerle teferruatlx bir şekilde anlatxl mxstxr. Zarf -fiiller: Türkiye Türkçesindeki ve Kazak Türkçesindeki zarf -fiil ekleri karşxlaştxrxlarak örneklerle gösterilmiştir. İsim- fiiller: İsim (sxfat) fiil ekleri aynx zarf-fiil ek lerinde olduğu gibi örneklerle anlatxlmxstxr. Mastar ve Hareket İsimleri: Kazak ve Türkiye Türkçesi'nde kullanxlan mastar ve hareket ismi yapan ekler bu bölümde ör neklerle açxklanmxştxr. Fiillerin Ses (Fonetik) Bakxmxndan Değişiklikleri: İki şivede ortak olarak kullanxlan fiillerdeki ses değişiklikleri karşxlaştxrxlmalx şekilde anlatxlmxstxr. Gramer Terimleri: Türkiye Türkçesi'nde ve Kazak Türkçe si ' nde kullanxlan gramer terimlerinin karşxlaştxrxldxğx bö- bölümdür. Bibliyografya: Tez hazxrlanxrken faydalanxlan eserler gös terilmiştir.

227 SUMMARY The name of the thesis: The comparison of verbs, adverbial verbs and gerunds with Kazakhstan Turkish and Turkey Turkish. The adviser: Lecturer, Vahit TÜRK Prepared by: Amonjol KALİEV The thesis consists of main titles; Abbreviations (4),Int- roduktion (7-12), Verbs (13-169), Adverbial Verbs (172-181) Gerunds (182-188), The Structure of The Verbs (189-199), In finitives, Action Nouns (202-203), Sound Changes (204-208), Grammar Terms (209-221) and Bibliography (222-225). The subject studied in the thesis were dealed with their positions in Turkey Turkish and Kazakhstan Turkish. Abbreviations : The names of writers and books which their sample sentences were taken and openings of some special abb reviations were given. Introduction : The sounds existing in the writen language of Kazakhstan Turkish and the letters corresponding to these sounds were explained by giving more examples. Verbs: In this sections, meanings of verbs, types of verbs according to their functions (in other words, the lexicologi cal meaning is complately hidden, verbs which are always used as the meaning of main verbs, the verbs function as the main verbs in a sentence but at the same time function as amxilary verbs, and the verbs which are only used as amxilary verbs), simple verbs, derivative verbs and compound verbs were dealed with by giving examples. Then tenses of verbs, gender and num ber (singularity, plurality) were explained. Derivations of verbs, in another words subjunctives, were explained in details by giving examples under subtitles. Adverbial verbs: The sufixes of adverbial (verbs in Turkey Turkish an Kazakhstan Turkish were given in examples by com paring with each other). Gerunds and adjectival verbs were given in examples like the adverbial verbs. Infinitives and Action Nouns: The suffixes which make in finitives and action nouns in Kazakhstan and Turkey Turkish were explained by giving examples. Phonethic (changing of verbs according to sounds): The changing of verbs according to the sounds, used commonly in both languages were explained by comparing the two languages. Grammar Terms: The grammar terms used in Kazakhstan and Turkey Turkish were compared in this section. Bibliography: Reference books used during the preparation of the thesis were given in this section.