Serbest ticaret bölgeleri ve Trakya serbest ticaret bölgesi

Abstract

ÖZET Serbest bölge uygulamaları yaklaşık 2000 yıllık bir geçmişle dün ya ticaretinin içinde yeralmaktadır. Yunan ve Roma Medeniyetlerine ka dar inen bu tarihi züreç içinde başlangıçta liman kentlerinde ortaya çıkan bu olgu zamanla gelişmiş özellikle Tayvan, Singapur, Honkong uy gulamalarıyla oldukça önemli bir konuma gelmiştir. Bir ülkenin siyasi açıdan sınırları içinde, gümrük açısından sı nırları dışında kalan ticari ve sınai faaliyetlerin kolaylaştırılması amacını taşıyan Serbest Bölgeler şüphesiz devlet müdahalesinin en aza indirgendiği yerlerdir. Osmanlı Devleti ' nde serbest bölge uygulamalarının 1870 yılında Tuna Nehrinin Karadeniz'e döküldüğü Sulina liman kentinde yapıldığı görülür. Serbest bölgelerin dikkate değer en önemli çıkışı 1900' İÜ yıllar da Honkong, Tayvan uygulamalarıyla olmuştur. Başlangıçta belirli sayı da olan serbest bölgeler özellikle bu çıkıştan sonra artmış 1960 'lı yıllardan sonra da giderek çoğalarak bugün 500' Un üzerinde bir sayıya ulaşmıştır. ülkemizde serbest bölge uygulamaları 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu ile başlamış ve uygulama Antalya, Mersin, izmir-Ege, istanbul Atatürk Havalimanı, istanbul-Deri ve Trabzon Serbest bölgelerinin faa liyete geçmesiyle genişlemiştir. Daha sonra Adana-Yumurtalık, izmir- Aliağa, Zonguldak-Kllyos, Mardin-Doğuanadolu Serbest Bölgelerinin yer lerinin tesbiti yapılmıştır. En son Trakya-Çorlu Serbest Bölgesi için yasal düzenlemeler ve yer tesbiti çalışmaları yapılmıştır. Ayrıca istanbul-Atatürk Havalimanı Serbest Bölgesi kapsamında Üff-Shore Kıyı Bankacılığı faaliyetleri için belirlemeler yapılmış ve İMKB'de Uluslararası Menkul Kıymetler Serbest Bölgesi kurulmuştur. Bu çalışmalar serbest bölge uygulamaları için oldukça önemli adımlardır. ülkemiz ekonomisinde önemli bir paya sahip olan serbest bölgelerde biraz ağır olmakla birlikte ihtisaslaşma da yapılmaktadır. Bunun netice si olarak Ege-±zmir Serbest Bölgesi 'nde yüksek teknolojiye dayalı üre tim, Istanbul-Trakya Serbest Bölgesi 'nde tekstil-konf eksiyon, Trabzon Serbest Bölgesi 'nde liman işletmeciliği, Adana-Yumurtalık Serbest Böl gesinde ağır sanayi yatırımları, istanbul-Deri Serbest bölgesi 'nde de ricilik, Antalya ve Mersin serbest Bölgesi 'nde ticaret, ±AHL Serbest Bölgesi 'nde tekstil-konf eksiyon, elektronik, optik ticareti olmak üzere bir branşlaşma yapılmaktadır. 115Trakya-Çorlu Serbest Bölgesi de diğer serbest bölgeler gibi tekstil ve konfeksiyon alanında branşlaşmak üzere kurulmuş bölgeleri mizden biridir. Trakya-Çorlu Serbest bölgesi esasen bölge açısından geç kalınmış bir oluşumdur. Coğrafi olarak bir taraftan liman işletmeciliği ile diğer taraftan da sınır kentlerine sahip olma özelliği ile Trakya Böl- si eşsiz bir konuma sahiptir. Bulged© hem liman, hem demiryolu, hem dev let kara yolu ve hem de TEM Otoyolu olması ulaşım hususunda tam bir mü kemmellik arzetmektedir. Bu konuma ekonomik boyut kazandırma noktasında Çorlu Serbest bölgesi'nin önemi daha da artmaktadır. 300 'ün üzerinde sanayi tesisi bulunan Çorlu'da yaklaşık 2.000.000 m2'lik bir alana ku rulacak olan Serbest Bölge'nin hiç şüphesiz istihdam arttırıcı etkisi olacak ve iyi bir ekonomik gelişme sağlanacaktır. Eğitilmiş insan gücü ne sahip olan Trakya'da serbest bölge uygulaması ülke ekonomisinin dün ya ticaretinden daha büyük pay almasına sebep olabilecektir. Bunun ülke ekonomisine olumlu katkıları olacağı, uluslarası konjonktürü etkileyece ği ve bölge insanının refah düzeyini yükselteceği inkar edilemez bir gerçek olarak görülmektedir. 116 -

SUMMARY Free zone applications have taken part in the commerce of world for about 2000 years. This fact whick goes to Greek and Rome Civili zations in a historical process has developed in the years and it has come to an important place especially with the applications of Taiwan, Slngapour and Hong Kong. Free zones are the places which have the least interference of the State. We can clearly see thad free zone applications were applied by the Ottoman Empire in 1870 in Sulina City, Where Tuna river runs to the Black Sea. The most important step of free zones occured in 1900' s by the applications of Hong Kong and Taiwan. At the beginning, free zones, which were in limited number, increased after 1900 's, and after I960' s they went up increasingly and now they reached a great number, which is over 500. In our country, free zone applications have started with the law of free zones in number 3218, and this application enlarged with the Free Zones of Antalya, Mersin, İzmir-Egean, istanbul Atatürk Airport, istanbul-Leather and Trabzon. And then the places of Adana-Yumurtalik, izmir-Aliağa, Zongumdak-Kilyos, Mardin-Eastern Anatolian Free Zones have been determined. Also some determinations have been made for `Of f -Shore` Banking activity contanied by istanbul-Atatürk Airport Free Zone. These acti vities are important steps for free zone studies. Also In Free Zones, which have important part in our economy, spe cialization is being done. But not much. Because of that in Egean-Izmir Free Zone high-technology, in Istanbul-Thrace Free Zone textile clot hing, in Trabzon Free Zone harbour managership, in Adana-Yumurtalik Free Zone heavy industry, in Istanbul-Leather Free Zone leathering, in Antalya and Mersin Free Zone trade, in IAHL Free Zone textile-clothing, electronic and optics trade. These are the activities of specializa tion. 117-And also Thrace-Çorlu Free Zone has been found to specialize in the part of textile and clothing. In fact, Thrace-Çorlu Free Zone is a late activity for the area. Thrace is a really wonderful land. Because it is suitable for horbour manageship and it's also a border city, it's very suitable for trans port too. Importance of Çorlu Free Zone has been increasing at the point of achieving an economical dimension. In Çorlu, where there are over 300 industriel foundations, there will be a really huge free zone and this will help people find jobs. In Thrace, where there are lots of educated people, free zone applications will cause that our economy will get more share from the world trade. And this is a fact that it will influence the international conjuncture and increase life standart of people there. Nobody can deny that. 118-