Çanakkale Savaşları

Abstract

ÖZET Çanakkale Cephesi, I. Dünya Savaşı içinde, İtilaf devletleri ile Osmanlı Devlet- leri'nin savaştığı cephelerden birisidir. Türk Ordusunun bu cephede kazandığı başarı, I. Dünya Savaşı'nın sonucunu da etkilemiştir. İtilaf devletleri'nin bu cepheyi açmaktaki en önemli amaçları, Rusya'ya boğazlar yoluyla silâh ve cephane yardımında bulunmak, İstanbul'u ele geçirip Osmanlı Devleti'ni savaş dışı bırakmak, Bulgaristan gibi henüz savaşa girmeyen devletlerin, kendi yanlarında savaşa katılmasını sağlamaktı. Bu amaçlarını gerçekleştirmek amacıyla ilk olarak, Çanakkale Boğazı'nı denizden zorlayarak geçmeyi plânladılar. Çanakkale Cephesindeki savaşlar, başlıca 2 ayrı harekât döneminde cereyan etmiştir. Bunlar cephenin siyasi ve stratejik olaylar içinde, birbirine bitişik ve bütünleşmiş görünseler de, uygulandıkları şekil yer ve taktik yapılarıyla kendilerine özgü bir oluşum ve nitelik taşırlar. I. Dönem: 19 Şubatta başlayıp, 18 Mart 1915 gününün büyük zaferiyle tarihe geçen, deniz savaşlarının olduğu dönemdir. 18 Mart günü uğradıkları mağlubiyet sonunda boğazın yalnızca denizden zorlanarak geçilemeyeceğine karar verdiler. O zamana kadar bütün dünyayı korkutan ve yenilmez zannedilen bu donanmanın yenilmesi sonucu, Türk kuvvetleri büyük bir zafer kazanmıştır. II. Dönem: 25 Nisan 1915 Pazar günü sabahı başlayıp 8.5 ay aralıksız kara muharebeleriyle sürdürülmüş dönemdir. Bu dönemde İtilaf Kuvvetleri Seddülbahir ve Arıburnu Cephelerine asker çıkarmışlar, ancak kara savaşları sonunda da amaçlarına ulaşmayarak 19/20 Aralık Gecesi Arıburnu Cephesini, 3/9 Aralık Gecesi de Seddülbahir Cephesini boşaltmışlardır. Çanakkale'de kazanılan bu Türk zaferi I. Dünya Savaşı'nm 2 yıl uzamasına ne den olmuştur. Rusya beklediği yardımı alamadığı için burada Sovyet İhtilali çıkmış, sonucunda Çarlık Rusyası yıkılmıştır. Çanakkale Savaşları Türk tarihinde önemli bir yer tutmakla beraber, Mustafa Kemâl Atatürk'ün de askeri kariyerinde önemli bir yere sahiptir. Mustafa Kemâl, 185Türk ve dünya kamuoyu tarafından bu zaferle tanınmış, Anadolu'da Türk İstiklal savaşının başlamasında etkili olmuştur. Çanakkale Savaşı Türk milletine, cesaretini, vatan ve millet sevgisini, fedakâr lığını, askerlik konusundaki yeteneğini bir kere daha tüm dünyaya gösterme fırsatını vermiştir. 186

SUMMARY Çanakkale frontline was one of the fronts where the Ottoman Empire batt led with the Entente Powers in the Firs World War. The success gained by the Turkish Army at this frontline affected the conclusion of the First World War. The most important objectives of the Entente Powers while opening this frontline were to make Russia assistance of weapons and ammunition through the Bosphorus, to make the Ottoman State out of war by capturing Istanbul, to enable the states, like Bulgaria, not entering into war, to participate the war to gether with themselves. With the aim of performing these said objectives they planned to pass for cefully the Dardanelles via sea. Wars at the Çanakkale frontside occured at the two seperate action periods. They had the quality and special formation themselves according to their appli ed type, site and tactics eventhough they seemed to be close to each other and entire with each other in the political and strategic events of the frontside. I. PERIOD : It was the period of sea wars, beginning on 19th February and passing to the history on 18th March 1915 with a great victory. They decided not to pass the Dardanelles only via sea forcefully at the end of the defeat they had on the day of 18th March. The Turkish Army Forces won the great victory at the consequence of the beating of the navy that had been assumed they could not be defeated and that had frightened everyone upto that time. II. PERIOD : It was a period being carried out through land battles, star ting on 25th April 1915, Sunday and going on for 8,5 mounths without pause. At this period, the Enterte Powers sent soldiers to the Seddülbahir and Anburnu Fronts, however, they could not reach their objectives at the end of the land com bats and they had evacuated the Anburnu Front at the night of 19/20th Decem ber and the Seddülbahir Front at the night of 3/9th December. This Turkish victory won at Çanakkale caused to extend the First World War for two years. For the reason that Russia could not get the expected assis- 187tance, the Soviet Revolution occured here and at its consequence Czardom Rus sia collapsed. Çanakkale Wars have an essential place not only in the Turkish history, but also in the military career of Mustafa Kemal Atatürk. Mustafa Kemal has been known by Turkish and world public opinion thanks to this victory and also it was effective for the start of the Turkish War of Independence in Anatolia. Çanakkale Wars gave the Turkish Nation the opportunity of showing their courage, motherland and nation love, self-sacrifice and their ability about mili tary to all the world once more. 188