Edirne`de tarla ürünlerinin üretiminin ekonomik ve istatistiksel analizi

Abstract

ÖZET Tarım sektörü dışında diğer tüm sektörlerin üretimleri kapalı mekanlarda ve üreticinin kontrolü altında yapılabilmektedir. Üretimi etkileyen faktörler istenildiği gibi sınırlanabilmekte ya da duruma göre artırılabilmektedir. Oysa taran sektöründe tarla ürünlerinin üretimi tamamen doğa koşullarına bağlı olarak yapılmaktadır. Bu durum verim, fiyat, gayri safi hasıla değişikliklerine neden olabilmekte dolayısıyla üretim miktarını da etkilemektedir. Uzun bir dönem boyunca tarımsal üretimi gözlemek sonucu elde edilen istatistiksel verilerden yararlanarak tarım sektörünün durumu hakkında bilgi sahibi olmak mümkün olabilmektedir. Bu inceleme şekli bir endeks incelemesi olabileceği gibi, istatistiksel bir teknik olan çeşitlendirme de olabilir. Hatta bu verilerden faydalanarak her bir ürün için üretim modelleri de elde edilebilir. Böylece gelecekte üretimi maksimize edecek üretim şekli seçilmiş olur. Bu araştırma 1965-1996 Dönemi Edirne ilinde 14 tarla ürününün üretimini kapsamaktadır. Bu ürünlerin üretimlerinde etkili olan ortalama sıcaklık, ortalama yağış ekim alanı, kullanılan gübre gibi değişkenler için belirtilen döneme ait veriler elde edilmiştir. Elde edilen bu veriler, sabit ve değişken esaslı endekslerle incelendikten sonra geliri maksimize edecek, tesadüfi değişkenlik katsayısı yardımıyla en az değişkenlik gösteren ürünler belirlenmiş ve çeşitlendirme tekniği yardımı ile en karlı ekim şekillerine ulaşılmıştır. Daha sonra ise regrasyon ve koralasyon analizi ile ilde üretilen tüm ürünler için üretim modelleri elde edilmiş, iktisadi ve istatistiki olarak yorumlanmıştır. XIV

SUMMARY The production of all of the sectors except agricultural sector is realised under the control of producer and closed areas. The factors which effect to produciran could be limited or rised as you want. In other way, the production of field products completely depend on atmosphere condition in the agricultural sector. The occured developmend couses to changes of productivity, price and gross revenue, thus production quantity is effected too. İt is possible to get information about agricultural sector by using statistical datas which is gotten by observing agricultural production in long run. The analysis type might be an index analysis or deversity is a statistical tecnique for each product could gotten production models by using the data. However, the production type to maximize production is selected. The analysis is studied, includes production of fourteen field produet in Edirne in 1965-1996 for the effective variables suchas avarage temparature, avarage raining, planting area, used fertilizer in production of products. After the datas is studied by fix and variable centered index by using random variable coefficiet minimum differed products have been defermined and it maximizes income. And by diversity tecnique is reached planting type which is the most profit. After that, production models have been gotten by resression and corelation analysis for all the results have been interpreted as statisticaly and economicaly. XV