Lise öğretmenlerinin genetiği değiştirilmiş gıdalara ilişkin bilgi düzeyleri, görüşleri ve bilgilendirilme ihtiyaçlarının belirlenmesi: Adana örneği

Abstract

Bu arastırma; Adana il merkezinde yasayan lise ögretmenlerinin genetigi degistirilmis gıdalara iliskinbilgi düzeylerinin, görüslerinin ve bilgilendirilme ihtiyaçlarının saptanması amacı ile planlanmıs veyürütülmüstür. Arastırmanın lise ögretmenleri üzerinde yürütülmesinin temel nedeni, bireysel tüketiciolarak önemlerinin yanı sıra, genis bir ögrenci grubunu da yönlendirebilme özellikleridir. Adana'nın ikimerkez ilçesi olan Seyhan ve Yüregir'de bulunan 18 lisede görev yapan 267'si kadın ve 237'si erkekolmak üzere toplam 504 ögretmen arastırmaya dahil edilmistir. Arastırma verileri, cinsiyet, yas ve gelirdurumu degiskenleri dikkate alınarak irdelenmistir. Degiskenlere baglı farklılıgın belirlenebilmesi içinkhi ? kare analizinden yararlanılmıstır. Önem sırası belirtilmesi istenen sorularda ise karsılastırmanındaha belirgin olması için T = 3T1 + 2T2 + T3 formülü kullanılmıstır.Arastırma kapsamına alınan tüketicilerin %42.5'i biyoteknoloji terimini, %62.7'si ise genetigidegistirilmis organizma terimini dogru olarak tanımlamıslardır. Gıdalardaki etiket bilgilerine önemverenler %92.3, gıdaların etiketlenmesinin tüketicinin korunması açısından önemli oldugunu düsünenler%93.5 oranındadır. Tüketicilerin çogunlugunun (%93.7) genetigi degistirilmis gıdalar konusundabilgilendirilmek istedikleri, %90.3'ünün genetigi degistirilmis gıdalar konusunu da içeren ?tüketiciegitimi programı?nın yararlı olacagını düsündükleri belirlenmistir. Arastırma kapsamına alınantüketicilerin, biyoteknoloji terimini dogru ya da yanlıs tanımlama durumlarının (p<0,01), ?genetigidegistirilmis organizma (GDO)? terimini dogru ya da yanlıs tanımlama durumlarının (p<0,01), vegıdalardaki etiket bilgilerine önem verme durumlarına iliskin görüslerinin (p<0,01) cinsiyet degiskeninegöre farklılık gösterdigi belirlenmistir. Tüketicilerin piyasada genetigi degistirilmis gıdaların satılıpsatılmadıgına iliskin görüslerinin (p<0,001), gıdalardaki etiket bilgilerine önem verme durumlarının(p<0,05), genetigi degistirilmis bir gıdayı, fiyatı piyasadaki benzer gıdalardan pahalı olması durumundasatın alıp almayacaklarının (p<0,001), Türkiye'de tüketicinin korunmasına yönelik bir yasanın olupolmadıgına iliskin bilgilerinin (p<0,05) yas degiskenine göre farklılık gösterdigi saptanmıstır Arastırmakapsamına alınan tüketicilerin genetigi degistirilmis gıdaların Türkiye'ye ithal edilme durumuna iliskingörüslerinin (p<0,05), piyasada genetigi degistirilmis gıdaların satılıp satılmadıgına iliskin görüslerinin(p<0.001), ve tüketici olarak haklarından haberdar olma durumlarının (p<0,05) gelir durumu degiskeninegöre farklılık gösterdigi bulunmustur.Tüketicilerin gıda güvenliginin saglanması ve tüketicinin korunması açısından en çok güvendiklerikurumların sırası ile; üniversite-bilim adamları (1169), devlet kurulusları (822) ve gönüllü kuruluslar(394) oldugu saptanmıstır. Tüketicilerin genetigi degistirilmis gıdalar ile ilgili bilgilerini en çoktelevizyon (1110), gazete-dergiler (482) ve internetten (419) elde ettikleri bulunmustur. Genetigidegistirilmis gıdalar konusunda tüketicilerin bilgilendirilmesinde en çok etkili olabilecek kaynaklarınsırası ile televizyon (785), ürün etiketleri (468) ve egitim seminerleri (323) oldugunu düsündüklerisaptanmıstır. Genetigi degistirilmis gıdalar ile ilgili olarak tüketicilerin bilgilendirilmek istediklerikonuların basında genetigi degistirilmis gıdaların yararları ve risklerinin (1043) geldigi, bunu genetigidegistirilmis gıdaların etiketlenmesinin ve etiket bilgilerinin yorumlanmasının (517) ve genetigidegistirilmis gıdalar ve tüketici haklarının izledigi (387) belirlenmistir.Anahtar Kelimeler: GD gıdalar, bilgi, görüs, bilgilendirilme ihtiyacı, ögretmenler

This research has been planned and carried out with the aim of determining the high school teachers?,who live in the center of Adana city in order to determine the level of knowledge, opinions, and the needof being informed about the genetically modified foods. The basic reason for the research having beendone on the high school teachers is their ability of leading a wide range of student groups along with theirimportance as being individuals who are consumers. 504 Teachers of 267 female and 237 male, workingin the 18 high schools in Seyhan and Yüregir, which are the two county towns of Adana, have beenincluded to the research. Concerning the determination of the teachers? level of knowledge, opinions, andtheir needs of being informed about the genetically modified foods, Khi - Square analysis has beenapplied in order for the differences related to the gender, age, and income variables to be determined. Inthe questions in which the choices should be put in order of importance, the researcher benefited from theT = 3T1 + 2T2 + T3 formula to further clarify the comparison.Of the consumers under the research, 42.5% have identified the term of biotechnology and 62.7% haveidentified the term of genetically modified organism correctly. The percentages of those who payattention to the information on the food label is 92.3% and those who think of that the labeling of food isimportant in terms of protecting consumers is 93.5%. It was determined that most of the consumers(93.7%) want to be informed about the genetically modified foods subject, and 90.3% of them think ofthat the program of ?consumer education? including the genetically modified foods as well would bebeneficial. It has been defined that the opinions of the consumers, who have been included to the researchdiffered in gender, about their state of defining the term biotechnology either correctly or falsely(p<0.01), their state of defining the term ?genetically modified organism (GMO) either correctly orfalsely (p<0.01), and their state of giving importance to the information on the labels of the foods(p<0.01). It has been stated that consumers? opinions about whether the genetically modified foods aresold in the market or not (p<0.001), their state of giving importance to the information on the labels of thefoods (p<0.05), whether they would buy or not any genetically modified foods in the case that it is highprice than the other similar foods in the market (p<0.001), and their knowledge about whether there is alaw concerning the protection of the consumers in Turkey or not (p<0.05) show differences according tothe age variable. It has been found that the opinions of the consumers, who are included to the research,about the state of the genetically modified foods to be imported to Turkey (p<0.05), their opinions aboutwhether the genetically modified foods are sold on the market or not (p<0.001), and their state of beingaware of their rights as consumers (p<0.05) differ according to the income variable. It has been definedthat the institutions that they most rely upon, in terms of the provision of the consumers? food safety andthe protection of the consumers, are university-scientists (1169), government institutions (822), and thevoluntary institutions (394). It has been found that the consumers get their knowledge about thegenetically modified foods mostly from the television (1110), newspapers-magazines (482), and from theInternet (419). In informing the consumers about the genetically modified foods, it has been determinedthat the television (785), product labels (468), and educational seminars (323) may be the most effectivesources. Concerning the genetically modified nutrients, it has been stated that benefits and risks of thegenetically modified foods (1043), labeling of the genetically modified foods and preting the labelknowledge (517), and genetically modified foods and consumer rights (387) come in the first place as thesubjects that the consumers want to be informed about.Keywords: GM foods, knowledge, opinion, need of being informed, teachers