Ali Şir Nevayi etrafında teşekkül etmiş Özbek ve Türkmen rivayetleri

Abstract

ÖZET `Ali Şir Nevâyî Etrafında Teşekkül Etmiş Özbek ve Türkmen Rivayetleri` isimli bu çalışmada Türk edebiyatının en müstesna şahsiyetlerinden biri olan Ali Şir Nevâyî etrafında teşekkül etmiş rivayetler değişik yönlerden incelemeye tabi tutulmuştur. Tez, Giriş'ten sonra beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Nevâyî' nin tarihî kaynaklara göre hayatı, edebiyatımızdaki yeri ve eserlerine yer verilmiştir. İkinci bölümde söz konusu anlatmalar, anlatım tüm bakımından efsanelerin paralel bir kolu olduğunu düşündüğümüz rivayetler grubuna girdiği için öncelikle efsane-rivayet kavramları üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde Nevâyî'nin rivayetlere göre hayatı ve kişisel özelliklerine yer verilerek Nevâyî'ye bağlı olarak anlatılan rivayetlerin konularına göre tasnifi de yapılmıştır. Dördüncü Bölüm, rivayetlerin anlatım türü bakımından değerlendirilmesi ve rivayetlerde tespit ettiğimiz fıkra ve masal özelliği gösteren anlatmaların incelenmesinden oluşmaktadır. Beşinci Bölüm söz konusu incelememize kaynak teşkil eden Özbek ve Türkmen sahalarında anlatılan rivayetleri içermektedir. Sonuç bölümünde çalışmanın vardığı neticeler açıklanmıştır. Kaynakça kısmında ise çalışma esnasında faydalanılan eserlerin künyeleri verilmiştir. Anahtar Kelimeler ! Ali Şir Nevâyî Efsane Rivayet Fıkra Masal Metin

SUMMARY In this study, named `Uzbek and Turkmen Narratives Which Came Into Exist AH Shir Nawai`, folk tellings, came into existence around AH Shir Nawai who was one of the most distinguished characters of Turkish literature, was examined in different ways. The thesis includes five chapter, except introduction. In the first chapter Nawai's life was examined according to historical sources, his place in our literature and his works. In the second chapter, firstly it was dwelled on the legend-narrative concepts; because these tellings are placed narratives category that are branch of legend according to manner of telling. In the third chapter Nawai's life and his character are examined in the view of narratives; also, the narratives were classified according to their subjects. The fourth chapter exists of the evaluation of narratives in the view of manner of telling, jokes, found of narrations and narrations having character of fairy tale. The fifth chapter includes the narratives, which were told in Uzbek and Turkmen domains and sources of our research. i In the conclusion results, obtained from the study, were explained. I Key Words Ali Shir Nawai Legend Narrative Joke Fairy Tale Text