Lathyrus undulatus Boiss.` un in vitro çoğaltımı

Abstract

Lathyrus undulatus Boiss. (İstanbul nazendesi), Fabaceae (Baklagiller) familyasına dahil endemik bir bitkidir. Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı'nda `VU (zarar görebilir)` kategorisinde bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, olgun L. undulatus bitkisinden alınan nodal eksplantlar kullanılarak elde edilen in vitro sürgünlerin çoğaltımı üzerine farklı sitokinin ve oksinlerin etkilerini araştırmaktır. Bitkiden alınan nodal segmentler çalışma için gerekli olan sürgün sayısına ulaşabilmek için 1,0 mg/L BAP destekli MS besiyerinde kültüre alınmıştır. Bu kültürlerden elde edilen in vitro sürgünler üzerinde, aynı besiyeri içerisinde BAP, TDZ ve 2-IP'nin (0,25, 0,5, 1,0 ve 2,0 mg/L) etkileri denenmiştir. En yüksek sürgün uzunluğu 6,4 ± 0,4 cm ile 0,25 mg/L 2-IP ile destekli besiyerinden kaydedilmiştir. Eksplant başına düşen en yüksek sürgün sayısı (2,8 ± 0,3 adet) 2,0 mg/L TDZ destekli besiyerinden, bu parametre için en düşük değer ise (1,5 ± 0,1 adet) 1,0 mg/L BAP içeren besiyerinden not edilmiştir. Bitkinin in vitro sürgün çoğaltımı için denenen sitokininler arasında en uygunun 0,25 mg/L konsantrasyonda kullanılan BAP olduğu tespit edilmiştir. Köklendirme deneyleri çeyrek, yarı ve tam güçlü NAA, IAA ve IBA destekli MS besiyerinde yapıldı. En yüksek kök uzunluğu IAA destekli 0,5 mg/L ¼ MS besiyerinde (7,1 cm) olarak bulunmuştur. Bu çalışmayla birlikte endemik L. undulatus için etkin ve güvenilir bir in vitro sürgün çoğaltım protokolü tanımlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Endemik, Lathyrus undulatus, Nodal Eksplant, Sürgün Çoğaltımı

Lathyrus undulatus is an endemic plant which belongs to Fabaceae family. In the Red Data Book of Turkish Plants, it is listed in `VU (vulnerable)` category. The aim of this study is to investigate the effects of different cytokinins and auxins on multiplication of in vitro shoots raised from nodal explants of adult Lathyrus undulatus individuals. Nodal segments from the adult plant were cultured on MS medium supplemented with 1.0 mg/I BAP to reach the number of in vitro shoots required for the study. The effects of BAP, TDZ and 2-IP (0.25, 0.5, 1.0 and 2.0 mg/I) were tested on in vitro shoots from these cultures. The highest mean shoot length (6.4 ± 0.4 cm) was recorded from the medium supplemented with 0.25 mg/I 2-IP. The highest mean number of shoots per explant (2.8 ± 0.3) was noted from the medium supplemented with 2.0 mg/I TDZ while the lowest mean value for this parameter (1.5 ± 0.1) was recorded from the medium with BAP at 1.0 mg/I concentration. It was found that the optimum cytokinin type for in vitro shoot multiplication of L. undulatus was found at 0,25 mg/I BAP concentration. Rooting experiments were also conducted in half- and full-strength MS medium supplemented with NAA, IAA or IBA. The highest mean root length was found on ¼ MS medium with supplement 0,5 mg/I IAA (7,1 cm). With this study, an effective and reliable in vitro shoot multiplication protocol was described for endemic L. undulatus.Keywords: Endemic, Lathyrus undulatus, Nodal Explant, In vitro Shoot Multiplicition.